Pellenes nigrociliatus

Harika bir örümcek türü olan Pellenes nigrociliatus, Salticidae familyasına yani **"Zıplayan Örümcekler"**e ait bir türdür. Bu örümcekler, adından da anlaşılacağı gibi, avlarını yakalamak için zıplama yeteneklerini kullanan, keskin görüşlü ve çevik avcılardır. "Nigrociliatus" tür adı Latince'de "siyah kirpikli" veya "siyah tüylü kenarlı" anlamına gelir, bu da muhtemelen vücutlarındaki koyu tüylere veya kenar şeritlerine atıfta bulunur.

Pellenes nigrociliatus, Salticidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1875 yılında Simon tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Pellenes nigrociliatus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Salticidae Blackwall, 1841 (Zıplayan Örümcekler)
• Cins (Genus): Pellenes Simon, 1876
• Tür (Species): Pellenes nigrociliatus (Simon, 1875)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Pellenes nigrociliatus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Kanarya Adaları'ndan Türkiye ve İsrail'e, Kafkasya ve Rusya üzerinden Orta Asya'ya ve Çin'e kadar uzanan geniş bir bölgede yayılış gösterir. Ayrıca Avrupa genelinde, Fransa, Çek Cumhuriyeti ve Polonya gibi ülkelerde de kaydedilmiştir. Genel olarak Avrupa'nın güney yarısında yaygın olarak bulunur.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almaktadır ve ülkenin farklı coğrafi bölgelerinde bulunma potansiyeline sahiptir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte bir zıplayan örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 4.65 ila 5.1 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.15 ila 3.65 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçüktür.
• Gövde Yapısı ve Renk: Pellenes nigrociliatus genellikle koyu renkli, geniş beyaz şeritlere sahip bir görünüme sahiptir.
• Genel Görünüm: Genellikle siyah veya koyu kahverengi olup, üzerinde dikkat çekici beyaz veya açık renkli desenler bulunur.
• Karapaks (Baş-Göğüs): Siyah renkte olup, arka gözlerin arkasında beyaz noktalar ve etrafında iki ince beyaz bant bulunabilir. Bazen gözler arasında dikey bir beyaz şerit de görülebilir.
• Karın (Opisthosoma): Siyah renkte olup, ön kısmında geniş bir beyaz bant, ortada kısa bir beyaz şerit ve yanlarda çapraz beyaz çizgiler bulunur.
• Keliserler (Çeneler): Siyah renkte olup, üzerinde belirgin dikey beyaz şeritler olabilir.
• Bacaklar: Siyah renkte olup, üzerinde dağınık beyaz tüyler bulunur. Özellikle ilk bacak çifti hafifçe kalınlaşmış ve iridir, erkeklerde daha koyu kırmızımsı kahverengi ve belirgin şekilde kalınlaşmış olabilir.
• Palpler (Ön Ayak Benzeri Duyu Organları): Dişilerde soluk sarı olup uzun beyaz tüylerle kaplıdır. Erkeklerde ise işaretler ve renkler dişilere benzerdir ancak ilk bacak çifti çok daha koyu ve iridir.
• Gözler: Salticidae familyasının en karakteristik özelliği olan güçlü gözlere sahiptirler. Ön ortadaki iki büyük göz, avı hassas bir şekilde takip etmelerini sağlayan üç boyutlu görme yeteneği sunar. Diğer altı göz çevresel hareketleri algılar ve geniş bir görüş alanı sağlar.
• Ayırt Edici Özellikler:Karın üzerindeki geniş beyaz şeritler ve karapaks üzerindeki beyaz desenler.
• Erkeklerde ilk bacak çiftinin belirgin şekilde kalınlaşmış ve koyu olması.
• Bu tür, salyangoz kabuklarını yuva ve kışlama alanı olarak kullanmasıyla bilinir. Hatta kabukları ağaçlardan asarak yırtıcılardan korunabilirler.
• Diğer Pellenes türlerinden kesin ayrımı, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı incelenmesini gerektirir. Bu yapısal özellikler, örümcek taksonomisindeki anahtar ayırt edici faktörlerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Pellenes nigrociliatus'un salyangoz kabuklarını yuva olarak kullanma adaptasyonu oldukça benzersizdir ve onları diğer zıplayan örümceklerden ayırır. Bu davranış, hem yavrularını korumak hem de kış aylarını güvenli bir şekilde geçirmek için harika bir stratejidir. Görsel olarak da çekici desenlere sahip olan bu örümcekler, keskin görüşleri ve zıplama yetenekleriyle oldukça etkili avcılardır. İnsanlar için kesinlikle tehlikeli değildirler; zehirleri sadece avları üzerinde etkilidir ve insan sağlığına hiçbir risk oluşturmaz."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Pellenes nigrociliatus da diğer zıplayan örümcekler gibi aktif ve gezgin avcılardır. Avlarını yakalamak için ağ kurmazlar. Genellikle gündüz aktiftirler ve güneşli saatlerde avlanmayı tercih ederler.
• Avlanma Davranışı: Mükemmel görme yeteneklerini kullanarak avlarını (küçük böcekler, sinekler, karıncalar ve diğer eklembacaklılar) tespit ederler. Avlarına gizlice yaklaşır, ardından hızlı ve güçlü bir zıplamayla üzerlerine atlayarak yakalarlar.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Bu tür, boş salyangoz kabuklarını yuva ve kışlama alanı olarak kullanma alışkanlığıyla dikkat çeker. Dişiler yumurtalarını bu kabukların içine bırakır ve yavrular çıkana kadar onları korur. Bazen bu kabukları ağaçlardan ipek ipliklerle asarak yırtıcılardan (özellikle karıncalardan) korunurlar. Salyangoz kabukları örümceğin ağırlığının beş katı veya daha fazlasını çekebilir. Yetişkinler genellikle ilkbahar ve yaz aylarında bulunur.
• Habitat Tercihi: Genellikle sıcak ve kuru alanları, kumlu ve taşlık bölgeleri, seyrek bitki örtüsüne sahip bozkırları ve duvarları tercih ederler. Özellikle taşlı habitatlar ile ilişkilidir, ancak loess ve kumlu topraklarda da bulunabilirler. Salyangoz kabuklarının bulunduğu yerler de habitat tercihlerinde önemli bir rol oynar.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Pellenes nigrociliatus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Salticidae familyasındaki hiçbir tür insan için tehlikeli değildir. Pellenes nigrociliatus'un da ısırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Isırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zıplayan örümceklerin zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir arı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi lokal, geçici semptomlar dışında bir sağlık riski oluşturmazlar. Bu küçük avcılar, doğanın biyoçeşitliliğinin önemli bir parçasıdır ve zararlı böceklerin kontrolünde değerli bir görev üstlenirler. Rahatsız edilmedikleri sürece insanlara saldırmazlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

1. Kaynaklar
2. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
3. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
4. araneae - Pellenes nigrociliatus - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
5. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/866/Pellenes_nigrociliatus (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
6. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
7. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2172347 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
8. Wikipedia - Pellenes nigrociliatus: Türün genel özellikleri, dağılımı, tanımlanması ve salyangoz kabuklarını yuva olarak kullanma alışkanlığı hakkında bilgi.
9. Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Pellenes_nigrociliatus (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
10. ArachnoPhoto - Pellenes nigrociliatus (Simon, 1875): Türün fiziksel özellikleri, habitatı ve dağılımı hakkında detaylı bilgi ve görseller.
11. Kaynağa Erişim: https://www.arachnophoto.com/en/salticidae-2/pellenes-nigrociliatus/ (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
12. Microhabitat Selection for Overwintering: Overwintering Conditions of Three Jumping Spiders (Pellenes tripunctatus, P. nigrociliatus, and Attulus penicillatus) Living in Terrestrial Shells in the Czech Republic - MDPI: Bu örümceğin salyangoz kabuklarındaki kışlama alışkanlıkları ve habitat tercihleri üzerine bilimsel bir makale.
13. Kaynağa Erişim: https://www.mdpi.com/2075-4450/13/10/950 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
14. Fotoğraf: Fritz Geller-Grimm