Paratrachelas maculatus

Harika bir örümcek türü daha! Paratrachelas maculatus, Corinnidae familyasına ("Karınca Taklitçisi Kese Örümcekleri") ait, özellikle Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da yayılış gösteren küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familyanın üyeleri genellikle aktif avcılar olup, karınca taklitleriyle bilinebilirler.

Paratrachelas maculatus: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Paratrachelas maculatus için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Paratrachelas" cinsi, Bosselaers tarafından 2009 yılında, Trachelas cinsinden ayrılan bazı türleri kapsayacak şekilde yeniden tanımlanmıştır. "Maculatus" epiteti, Latince'de "benekli" veya "lekeli" anlamına gelir ve türün karın veya karapaksındaki desenlere atıfta bulunabilir.

Paratrachelas maculatus, Corinnidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1875 yılında Tord Tamerlan Teodor Thorell tarafından tanımlanmıştır. Daha önce Trachelas maculatus olarak biliniyordu, ancak son taksonomik revizyonlarla Paratrachelas cinsine aktarılmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Paratrachelas maculatus'un bilimsel sınıflandırması güncel olarak şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Corinnidae Karsch, 1880 (Karınca Taklitçisi Kese Örümcekleri)
• Cins (Genus): Paratrachelas Bosselaers, 2009
• Tür (Species): Paratrachelas maculatus (Thorell, 1875)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Paratrachelas maculatus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa (İtalya, Fransa, İsviçre, Avusturya, Macaristan, Slovakya, Romanya, Bulgaristan, Ukrayna, Moldova, Yunanistan), Türkiye, İsrail, Kafkasya (Gürcistan, Azerbaycan), Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya kadar), İran ve Orta Asya'da geniş bir yayılış göstermektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yeni bir kayıt olarak bildirilmiştir. Türkiye örümcek faunası listelerinde Paratrachelas maculatus adı geçmektedir. Bu durum, türün Türkiye'nin farklı coğrafyalarında, özellikle nemli ormanlık alanlarda, yaprak döküntüleri arasında veya kayalık habitatlarda bulunabileceğini göstermektedir. İstanbul da dahil olmak üzere Marmara Bölgesi'nden ve Ege Bölgesi'nden kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük boyutlu örümceklerdir. Vücut uzunlukları genellikle 2.5 ila 4.5 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle açık kahverengi, sarımsı-kahverengi veya kırmızımsı-kahverengi tonlardadır.
• Prosoma (Karapaks): Tekdüze kahverengi veya kırmızımsı kahverengi olup, genellikle belirgin bir deseni yoktur.
• Opisthosoma (Karın): Gri, grimsi-kahverengi veya açık kahverengi olabilir. Adından da anlaşılacağı gibi, karın üzerinde belirsiz veya belirgin olmayan açık renkli benekler veya lekeler (maculae) bulunabilir.
• Bacaklar: Karapaks ile benzer renkte olup, genellikle düz renklidir. Bacaklarda güçlü dikenler bulunur.
• Ayırt Edici Özellikler:Erkeklerin pedipalp yapıları ve dişilerin epigyn (genital açıklık) yapıları tür teşhisinde kritiktir ve diğer Paratrachelas veya Trachelas türlerinden ayrımını sağlar.
• Karın üzerindeki beneklenme, özellikle yakından incelendiğinde ayırt edici olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Paratrachelas maculatus, özellikle yaprak döküntüleri ve taş altlarında yaşayan, küçük ve nispeten düz renkli bir örümcektir. 'Benekli' anlamına gelen 'maculatus' adı, karın üzerindeki hafif lekelerden gelir. Zehri insanlar için herhangi bir önemli risk oluşturmaz; ısırıklar genellikle hafif lokal semptomlara yol açar. Ekosistemde, küçük omurgasızları avlayarak doğal dengeye katkıda bulunurlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Paratrachelas maculatus, diğer Corinnidae üyeleri gibi, av yakalamak için büyük ağlar kurmazlar. Bunun yerine, gündüzleri saklanmak, tüy değiştirmek, yumurta keselerini korumak ve kışlamak için ipekten küçük, kese benzeri yuvalar (retreats) inşa ederler. Bu yuvalar genellikle yaprak döküntüleri arasında, taşların altında, ağaç kabuklarının altında veya yerdeki çatlaklarda bulunur.
• Habitat Tercihi: Çeşitli habitatlarda bulunabilirler, ancak genellikle orman zeminlerinde, yaprak döküntüleri arasında, çalılık alanlarda, kuru otlaklarda ve taşlık arazilerde yaşarlar.
• Yaşam Tarzı: Noktürnal (gece aktif) avcılardır. Gündüzleri yuvalarında hareketsiz kalırken, geceleri aktif olarak avlanmak için dışarı çıkarlar. Avlarını aktif olarak kovalayarak veya pusu kurarak yakalayan gezgin avcılardır (wandering predators).

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, yaşadıkları zemin habitatında bulunan küçük böcekler ve diğer küçük omurgasızlardır.
• Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) ipekten yapılmış yuvalarının içine bırakır ve yavrular yumurtadan çıkana kadar onları korurlar. Yetişkinler yılın belirli dönemlerinde (genellikle ilkbahar veya yaz başı) aktif olarak görülebilirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Paratrachelas maculatus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Paratrachelas maculatus'un ısırığı insanlar için genellikle tıbbi olarak önemsiz kabul edilir. Bilinen hiçbir Paratrachelas türü insanlar için ciddi tehlike oluşturmaz. Isırık vakaları çok nadirdir ve genellikle örümceğin yanlışlıkla sıkışması veya rahatsız edilmesi sonucu savunma amaçlı meydana gelir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Paratrachelas maculatus'un zehri, insanlar üzerinde bir arı veya sivrisinek ısırığına benzer lokal ve geçici semptomlar dışında ciddi bir etki yaratmaz. Bu örümcekler oldukça çekingen yapıdadır ve insanlardan doğal olarak uzak dururlar. Ekosistemde, küçük böceklerin popülasyonunu dengeleyerek faydalı bir rol oynarlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler:Lokal ağrı: Isırık anında veya kısa süre sonra başlayan hafif bir ağrı.
• Kızarıklık ve şişlik: Isırık bölgesinde hafif kızarıklık ve küçük bir şişlik.
• Kaşıntı: Isırık çevresinde hafif kaşıntı.
• Sistemik semptomlar: Sistemik reaksiyonlar veya ciddi etkiler son derece nadirdir ve genellikle görülmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
4. Ağrı Kesici: Ağrıyı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örn. parasetamol) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden daha şiddetliyse veya alerjik bir reaksiyon şüphesi varsa (çok nadir olsa da), bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Türkiye'deki Paratrachelas maculatus Kayıtları

Paratrachelas maculatus, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Özellikle Marmara ve Ege Bölgesi'nden (örneğin İzmir, Aydın) ve diğer bölgelerden yeni kayıtları bildirilmiştir. Bu kayıtlar, türün Türkiye'deki yayılışını doğrulamaktadır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
3. araneae - Paratrachelas maculatus - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve biyolojisi hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4955/Paratrachelas_maculatus (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/7542911 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
7. "The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
8. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025). (Bu kaynakta Paratrachelas maculatus'un Türkiye kaydı yer almaktadır.)
9. "Türkiye Örümcek (Araneae) Faunası İçin Yeni Kayıtlar: Paratrachelas maculatus (Thorell, 1875) [Corinnidae], Sintula retroversus (O. P.-Cambridge, 1875) [Linyphiidae] ve Agroeca proxima (O. P.-Cambridge, 1871) [Liocranidae]" - Özkütük, R. S. et al. (2011): Türkiye'deki Paratrachelas maculatus kayıtlarını doğrulayan ve yeni lokaliteler bildiren önemli bir bilimsel makale.
10. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1192039 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
11. Fotoğraf:(c) Gábor Keresztes – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)