Palinuridae
Genel Bilgi
Palinuridae familyası genellikle dikenli ıstakozlar olarak bilinen kabuklulardan oluşur Bu familya Decapoda takımına bağlıdır ve dünya genelinde tropikal ve ılıman denizlerde yayılım gösterir Türkiye sularında da Akdeniz ve Ege Denizi’nde temsilcileri bulunur Palinuridae üyeleri taşlık kayalık ve mercanlı bölgelerde yaşar Geceleri aktif hale gelirler ve algler yumuşakçalar kabuklular ile beslenir
Gövdeleri kalın ve sert bir kitin tabakasıyla kaplıdır Kuyruk kısmı güçlüdür ancak kıskaçları bulunmaz Bu özellikleri onları diğer ıstakoz türlerinden ayırır
Taksonomi
Alem Animalia
Şube Arthropoda
Sınıf Malacostraca
Takım Decapoda
Familya Palinuridae
Morfolojik Özellikler
Vücut uzun silindirik ve kalın kabukludur
Renk genellikle kırmızı kahverengi ve mor tonlardadır
Baş kısmında uzun dikenler ve kalın antenler bulunur
Gerçek kıskaçları yoktur ön bacaklar diğerlerinden daha kalındır
Kuyruk kaslıdır yüzmede etkin rol oynar
Gözler sap üzerinde taşınır ve karanlıkta iyi görüş sağlar
Habitat ve Ekoloji
Kayalık kıyı alanlarında ve deniz mağaralarında yaşar
Genellikle 5 ila 200 metre derinlikte bulunurlar
Gece beslenir gündüz taş ve kaya aralarında gizlenir
Etçil ve leşçi beslenme davranışı gösterir
Zehirlilik Durumu
ZEHİRLİ DEĞİL
Palinuridae familyası üyeleri insanlar için zararsızdır Etleri lezzetli ve ekonomik değeri yüksek olduğu için ticari olarak avlanır
Ekonomik ve Ekolojik Önemi
Deniz ürünleri ticaretinde yüksek ekonomik değere sahiptir
Yoğun avcılık nedeniyle bazı türlerin popülasyonları azalmıştır
Habitat kaybı ve aşırı avlanma koruma gereksinimi doğurmuştur
Türkiye’deki Temsilciler
Palinurus elephas – Avrupa dikenli ıstakozu
Palinurus mauritanicus – Mor dikenli ıstakoz
Koruma Durumu
Palinurus elephas türü aşırı avlanma nedeniyle birçok bölgede azalmıştır
Av yasağı dönemleri ve minimum boy sınırlamaları ile korunmaya alınmıştır
IUCN tarafından Hassas (Vulnerable) kategorisinde değerlendirilmiştir
Kaynaklar
Holthuis LB 1991 Marine Lobsters of the World FAO Species Catalogue
Bilecenoğlu M Kaya M Cihangir B Çiçek E 2014 Türkiye Deniz Kabukluları
IUCN Red List 2024 Palinurus elephas değerlendirmesi
Froglia C 2002 The Spiny Lobsters of the Mediterranean
