Gongylidiellum vivum

Türkçe Adlandırma: Gongylidiellum vivum için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Cüce Ağ Örümceği" veya "Levha Ağ Örümceği" kullanılabilir. Tür adı "vivum" Latince "canlı" veya "dayanıklı" anlamına gelir.

Gongylidiellum vivum, Linyphiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, Palearktik bölgede (Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Rusya, Kafkasya, Japonya) geniş bir yayılış gösterir. Bu geniş dağılım, türün adaptasyon yeteneğinin yüksek olduğunu ve muhtemelen rüzgarla taşınma (ballooning) yoluyla yayılma kapasitesinin gelişmiş olduğunu gösterir. Çeşitli habitatlarda, özellikle nemli orman zeminlerinde, yosunlarda, otlarda ve yaprak döküntülerinde yaşarlar. Rahatsız edilmemiş, iyi bitki örtüsüne sahip otlakları tercih ettikleri belirtilmiştir. İlk kez 1875 yılında Octavius Pickard-Cambridge tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Gongylidiellum vivum'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Linyphiidae Blackwall, 1859 (Cüce Ağ Örümcekleri / Levha Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Gongylidiellum Simon, 1884
• Tür (Species): Gongylidiellum vivum (O. Pickard-Cambridge, 1875)

Genel Bilgiler

• Familya: Linyphiidae
• Tip: Küçük boyutlu, zehirli, levha ağ ören bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Palearktik dağılıma sahiptir. Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Rusya (Avrupa'dan Batı Sibirya'ya), Kafkasya ve Japonya'da bulunur. Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer almaktadır. Özellikle nemli ormanlık alanların ve sulak bölgelerin bulunduğu İstanbul gibi şehirlerde bulunması olasıdır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Linyphiidae familyasının diğer üyeleri gibi küçük boyutludur.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 1.8 - 2.5 mm civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 1.7 - 2.3 mm civarındadır.
• Renk: Prosoma (karapaks) sarımsı kahverengidir. Bacaklar da sarımsı kahverengi tonlarındadır. Opisthosoma (karın) açık griden siyaha yakın griye kadar değişebilir, belirgin bir deseni yoktur.
• Ayırt Edici Özellikler:Palp ve Epigyne Yapısı: Türün kesin teşhisi, erkeklerin pedipalpleri (çiftleşme organları) ve dişilerin epigynesi (dış üreme organı) gibi genital yapıların mikroskop altında incelenmesini gerektirir. Erkeğin paracymbium'u distalde yuvarlaktır. Dişinin epigynesi ise posteriorunda (arka kısmında) hafifçe yuvarlaktır ve belirgin bir median plakaya sahiptir.
• Bu morfolojik detaylar, türün diğer Gongylidiellum türlerinden ayırt edilmesini sağlar.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Levha Ağı): Gongylidiellum vivum ve ait olduğu Linyphiidae familyasının birçok türü gibi, genellikle küçük ve düzensiz levha ağları (sheet web) kurar. Bu ağlar, alçak bitki örtüsü, özellikle ıslak yosunlar, yaprak döküntüleri, çimenler ve diğer nemli ortam bitki kalıntıları arasına gerilir.
• Habitat Tercihi: Bu tür, özellikle nemli ve yarı nemli habitatlara adapte olmuştur.
• Ormanlık alanlar: Yosunlu orman zeminlerinde ve yaprak döküntüleri arasında.
• Çayırlar ve otlaklar: Özellikle rahatsız edilmemiş, iyi bitki örtüsüne sahip çayırları ve nemli alanları tercih ederler.
• Sulak alanlar: Bataklık kenarlarında veya nemli dere yataklarında bulunabilirler.
• Zemin seviyesi: Genellikle zemin seviyesinde veya çok alçak bitki örtüsü arasında yaşarlar.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Yetişkin bireyler tüm yıl boyunca bulunabilir, ancak özellikle yaz aylarında popülasyon yoğunlukları zirve yapabilir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böcekler (sinekler, midges, kollembollar) ve diğer küçük toprak eklembacaklılarıdır.
• Üreme: Dişiler, genellikle bir ipek kesesi içinde yumurtalarını bırakır ve bu keseyi ağlarına veya korunaklı bir yere gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Gongylidiellum vivum da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gongylidiellum vivum'un insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları küçük olduğu ve insanlarla temasları nadir olduğu için ısırık vakaları oldukça seyrektir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Linyphiidae familyasındaki bu kadar küçük türlerin zehir bezleri, genellikle avlarını etkisiz hale getirmek için yeterli güçtedir, ancak insan için önemli bir tıbbi tehdit oluşturmaz. Isırık belirtileri genellikle lokalize ve hafiftir, arı sokmasına benzer semptomlarla sınırlı kalır. Ayrıca, bu örümcekler genellikle gizli habitatlarda yaşadıkları için insanlarla karşılaşma olasılıkları da oldukça düşüktür.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Gongylidiellum vivum ısırığı için özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Gongylidiellum vivum Kayıtları

Gongylidiellum vivum, Türkiye örümcek faunası içinde kaydedilmiş bir türdür. Özellikle Batı ve Orta Avrupa'da yaygın olsa da, Türkiye'den de kayıtları bulunmaktadır. İstanbul gibi bir şehirde, özellikle nemli ormanlık alanlara, sulak alanlara yakın parklara ve bahçelere sahip bölgelerde bulunması olasıdır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Gongylidiellum vivum - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Gongylidiellum vivum - Spiders of Europe. https://araneae.nmbe.ch/data/1427/Gongylidiellum_vivum (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: GBIF. Gongylidiellum vivum. https://www.gbif.org/species/2137419 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Gongylidiellum vivum: İngiltere'deki dağılımı, habitat ve ekoloji bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: Spider Recording Scheme (SRS). Gongylidiellum vivum. https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Gongylidiellum+vivum (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Linyphiidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ve arazi raporları (Örn: Kunt, Özkütük, Danışman gibi araştırmacıların çalışmaları) Gongylidiellum vivum'a dair kayıtlar ve dağılım bilgileri sunmaktadır.