Eusparassus dufouri

Harika bir örümcek türü daha! Eusparassus dufouri, Sparassidae familyasına ("Avcı Örümcekler" veya "Dev Yengeç Örümcekleri") ait, büyük boyutlarıyla dikkat çeken ve hızlı hareket eden bir örümcek türüdür. Özellikle Akdeniz havzasında yaygın olarak bulunur.

Eusparassus dufouri: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Eusparassus dufouri için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Eusparassus" cinsi Simon tarafından 1903'te tanımlanmıştır. "Dufouri" epiteti ise Fransız entomolog Jean-Marie Léon Dufour'a ithafen verilmiştir.

Eusparassus dufouri, Sparassidae familyasına ait büyük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1820 yılında Jean-Marie Léon Dufour tarafından tanımlanmıştır. Bu tür, familyasının bilinen ve nispeten yaygın türlerinden biridir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Eusparassus dufouri'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Sparassidae Simon, 1897 (Avcı Örümcekler / Dev Yengeç Örümcekleri)
Cins (Genus): Eusparassus Simon, 1903
Tür (Species): Eusparassus dufouri (Simon, 1903)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Eusparassus dufouri, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Güney Avrupa (İspanya, Portekiz, Fransa, İtalya, Yunanistan, Malta), Kuzey Afrika (Cezayir, Tunus, Fas, Libya, Mısır), İsrail ve Türkiye'de geniş bir yayılışa sahiptir. Akdeniz havzasının tipik türlerinden biridir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye örümcek faunası listelerinde Eusparassus dufouri adı geçmektedir. Özellikle Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülebilir. Türkiye'deki kayıtları Antalya, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, Mardin, Hatay, Mersin, Kayseri, Kırıkkale, Konya ve İstanbul (Pendik, Tuzla) gibi birçok ilden bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin geniş bir coğrafyasında, özellikle kuru ve sıcak habitatlarda, taşlık alanlarda ve hatta insan yerleşimleri çevresinde bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Sparassidae familyasının büyük üyelerindendir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 16 ila 25 mm civarındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 14 ila 20 mm civarındadır.
Bacak Açıklığı: Bacak açıklıklarıyla birlikte 10-15 cm'ye kadar ulaşabilirler, bu da onları oldukça iri gösterir.
Renk: Genellikle grimsi kahverengi, açık kahverengi veya gri-sarı tonlardadır. Vücutlarında ve bacaklarında koyu kahverengi veya siyah lekeler bulunabilir. Karapaks ve karın genellikle yoğun tüylü, kadifemsi bir görünüme sahiptir.
Gövde Yapısı: Vücutları yassıdır. Bu yassılık, taşların veya ağaç kabuklarının altına kolayca gizlenmelerini sağlar.
Bacaklar: En belirgin özelliği, yanlara doğru yayılan, kıvrık duran ve oldukça uzun bacaklarıdır. Bu bacak yapısı, onlara bir yengece benzer bir görünüm verir ve hızlı, yanlamasına hareket etmelerini sağlar. Aynı zamanda ileri ve geri de hareket edebilirler.
Ayırt Edici Özellikler:Büyük boyutu ve yassı, tüylü gövdesi.
Yanlara doğru yayılmış, uzun bacaklar.
Gözleri iki sıra halinde dizilmiştir ve geniş bir görüş alanı sağlar.
Erkeklerin pedipalp yapıları ve dişilerin epigyn (genital açıklık) yapıları tür teşhisinde kritiktir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Eusparassus dufouri, Türkiye'deki en büyük örümcek türlerinden biridir ve halk arasında sıklıkla 'duvar örümceği' veya 'avcı örümcek' olarak bilinir. Boyutu nedeniyle ürkütücü görünse de, insanlara karşı agresif değildir ve genellikle sadece tehdit altında hissettiğinde ısırır. Zehri insan için hayati tehlike oluşturmaz; esasen lokalize semptomlara neden olur. Ekosistemde, büyük böceklerin ve zararlıların doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Eusparassus dufouri noktürnal (gece aktif) avcılardır. Gündüzleri, yassı gövdeleri sayesinde kaya çatlakları, ağaç kabuklarının altı, taş aralıkları, yaprak döküntüleri veya binaların duvarlarındaki dar boşluklarda saklanırlar. Bu saklanma, onları hem yırtıcılardan korur hem de gündüz sıcağından kaçmalarına yardımcı olur.
Avlanma Davranışı: Av yakalamak için büyük, yapışkan ağlar kurmazlar. Bunun yerine, hızlı hareketleri ve çeviklikleri sayesinde avlarını doğrudan kovalayarak yakalayan gezgin avcılardır (wandering predators). Geniş görüş açıları ve hızlı tepki verme yetenekleri, avlarını (sinekler, güveler, hamamböcekleri, diğer büyük böcekler ve bazen küçük omurgalılar) tespit etmelerini ve yakalamalarını kolaylaştırır.
Yuva Yapısı: Gündüzleri saklanmak, tüy değiştirmek ve yumurta keselerini korumak için ipekten yuvalar (retreats) inşa ederler. Bu yuvalar genellikle taşların veya ağaç kabuklarının altına yapılır. Dişi, yumurta kesesini üzerinde taşıyabilir veya bir ipek kese içine sararak yuvasında saklayabilir.
Habitat Tercihi: Genellikle kuru, sıcak ve taşlık habitatları tercih ederler. Akdeniz tipi çalılıklar (makilikler), ormanlık alanların açıklıkları, kayalık yamaçlar, zeytinlikler ve bağlar gibi yerlerde bulunurlar. Ayrıca, sinantropik özelliklere sahip olup, insan yerleşimleri çevresinde, evlerin duvarlarında, garajlarda veya depolarda da görülebilirler.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları arasında büyük böcekler (hamamböcekleri, çekirgeler, güveler) ve diğer eklembacaklılar bulunur. Bazen küçük kertenkeleleri veya fareleri avladıkları da gözlemlenmiştir. Evlerde zararlı böceklerin popülasyonunu kontrol etmede faydalı olabilirler.
Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) ipekten yapılmış yuvalarının içine bırakır veya üzerinde taşır ve yavrular yumurtadan çıkana kadar onları korurlar. Üreme dönemi genellikle sıcak aylara, yani ilkbahar sonundan yaz sonuna kadar uzanır.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Eusparassus dufouri de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Eusparassus dufouri'nin ısırığı, özellikle Orta Doğu ve Akdeniz ülkelerinde yaygın olmasına rağmen, insanlar için genellikle tıbbi olarak önemli bir tehdit oluşturmaz. Isırıklar genellikle örümceğin yanlışlıkla sıkışması, üzerine basılması veya tehdit altında hissetmesi sonucu savunma amaçlı meydana gelir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Eusparassus dufouri'nin zehri, büyük boyutlu bir örümcek olmasına rağmen, bir arı veya yaban arısı sokmasına benzer lokal reaksiyonlara neden olur. Isırık bölgesinde ağrı, kızarıklık ve şişlik görülebilir. Nekrotik doku hasarı veya sistemik (tüm vücudu etkileyen) ciddi reaksiyonlar beklenmez. Genel olarak zararsız kabul edilirler ve evlerdeki haşereleri avlayarak faydalı bir rol oynarlar. Paniğe gerek yoktur."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler:Lokal ağrı: Isırık anında veya kısa süre sonra başlayan hafif ila orta şiddette bir ağrı.
Kızarıklık ve şişlik: Isırık bölgesinde belirgin kızarıklık ve şişlik.
Kaşıntı veya yanma hissi: Isırık çevresinde kaşıntı veya hafif bir yanma hissi oluşabilir.
Nadir durumlarda: Bazı hassas kişilerde daha belirgin lokal reaksiyonlar veya çok nadiren hafif sistemik semptomlar (örneğin baş dönmesi, mide bulantısı, baş ağrısı) görülebilir, ancak bunlar genellikle kısa sürelidir ve kendiliğinden geçer.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
Ağrı Kesici: Ağrıyı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örn. parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden daha şiddetliyse, yayılıyorsa veya alerjik bir reaksiyon şüphesi varsa (çok nadir olsa da), bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
Türkiye Yaban Hayatı - Eusparassus: Bu cinse ait genel bilgiler ve Türkiye'deki varlığına dair bilgiler.
Kaynağa Erişim: https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/eusparassus (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
araneae - Eusparassus dufouri - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve biyolojisi hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4962/Eusparassus_dufouri (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2161726 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
"Türkiye'deki Eusparassus Türlerinin Taksonomik Revizyonu" - D. Ergin, K.B. Kunt (2018): Türkiye'deki Eusparassus türleri hakkında detaylı bilgi ve yayılışları.
Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/532398 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
"The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
Fotoğraf:Luis nunes alberto