Deleaster dichrous
Deleaster dichrous
Staphylinidae (Kısa Kanatlı Böcekler veya Rove Böcekleri) familyasının Paederinae alt familyasına ait olan Deleaster dichrous, parlak renkleri ve kendine özgü vücut yapısıyla dikkat çeken, nemli ortamları tercih eden bir kınkanatlı böcek türüdür. Bu tür, genellikle çürüyen organik madde ve nemli toprakta yaşar.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Deleaster dichrous, yaklaşık 5-7 mm uzunluğunda, ince ve narin yapılı bir böcektir. Vücudu genellikle parlak siyah veya koyu metalik renkte olup, dikkat çekici şekilde turuncu, kırmızı veya sarı renkte bir pronotum (göğüs plakası) ile kontrast oluşturur. Elitraları (kanat örtüleri) kısa olup, tipik bir Staphylinidae üyesi olarak karın bölgesinin büyük bir kısmını açıkta bırakır. Antenleri ipliksidir.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Coleoptera (Kınkanatlılar/Böcekler)
- Aile (Family): Staphylinidae (Kısa Kanatlı Böcekler/Rove Böcekleri)
- Alt Aile (Subfamily): Paederinae
- Cins (Genus): Deleaster
- Tür (Species): Deleaster dichrous (Gravenhorst, 1802)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Deleaster dichrous, Holarktik biyocoğrafik bölgede, yani Avrupa, Asya (Sibirya, Çin, Japonya) ve Kuzey Amerika'da geniş bir yayılıma sahiptir.
- Türkiye'deki Dağılımı: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin bildirdiğine göre, Deleaster dichrous Türkiye'de de yayılış gösteren bir türdür. Özellikle ülkenin nemli ormanlık alanlarında, dere kenarlarında, nemli çayırlarda ve su kütlelerine yakın bölgelerde bulunur.
- Habitat Tercihi: Bu tür, nemli, çürüyen organik madde açısından zengin habitatları tercih eder. Orman tabanı, yaprak döküntüleri, yosunlu alanlar, bataklıklar, nehir ve dere kenarları ana yaşam alanlarıdır. Genellikle nemli toprak altında veya çürüyen bitki materyali içinde yaşar.
2. Yaşam Döngüsü ve Davranışsal Özellikler
Deleaster dichrous'un yaşam döngüsü, yumurta, larva, pupa ve ergin evrelerinden oluşan tam metamorfoz (holometabol) bir yapıya sahiptir.
- Larva: Larvalar, erginlere benzer şekilde yırtıcıdırlar ve küçük omurgasızlarla beslenirler. Toprakta veya nemli organik maddeler arasında yaşarlar.
- Pupa: Gelişimini tamamlayan larvalar, toprak içinde veya nemli bir ortamda pupa evresine geçerler.
- Ergin (Böcek): Ergin böcekler genellikle ilkbahardan sonbahara kadar (Nisan'dan Ekim'e kadar) aktif olurlar. Genellikle nemli ortamlarda, taşların altında, kütüklerin içinde veya çürüyen yaprakların arasında bulunur.
- Beslenme: Hem erginler hem de larvalar yırtıcıdır. Genellikle küçük böcek larvaları, toprakta yaşayan küçük omurgasızlar, akarlar ve diğer yumuşak vücutlu böceklerle beslenirler. Bu özellikleri onları ekosistemde zararlı böceklerin doğal kontrolünde faydalı kılar.
Zehir Durumu, Alerji Durumu ve Tedavi Prosedürleri
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiğine göre:
- Zehir Durumu: Deleaster dichrous zehirli değildir. Staphylinidae familyasındaki bazı türler (özellikle Paederus cinsi) Paederin adı verilen tahriş edici bir toksin salgılayarak ciltte "paederus dermatit" adı verilen kabarcıklı lezyonlara neden olabilir. Ancak, Deleaster dichrous türünün bu tür bir toksin salgıladığına dair bilimsel bir kanıt veya yaygın bir vaka kaydı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, doğrudan zehirlenme riski taşımaz.
- Alerji Durumu: Bu türün veya larvalarının insanlar için bilinen ciddi alerjik reaksiyonlara neden olduğuna dair yaygın bir kayıt bulunmamaktadır.
- Tedavi Prosedürleri: Deleaster dichrous ile temas sonrası herhangi bir özel tedavi prosedürü genellikle gerekmez. Tıbbi müdahale gerektirmez.
3. Ekolojik Rolü ve Koruma Durumu
Deleaster dichrous, ekosistemde önemli bir avcı ve ayrıştırıcı olarak rol oynar.
- Ekolojik Rolü: Hem erginleri hem de larvaları, toprak ekosistemindeki küçük böcek popülasyonlarını kontrol ederek doğal dengenin sağlanmasına yardımcı olurlar. Ayrıca, nemli ortamlardaki organik maddelerin ayrıştırılmasına katkıda bulunarak besin döngüsünde de rol alırlar. Besin zincirinde kuşlar, kurbağalar ve diğer böcekçil hayvanlar için bir besin kaynağıdırlar. Bilinen bir tarım veya ormancılık zararlısı değildir; aksine faydalı bir türdür.
- Koruma Durumu: Küresel ölçekte, Deleaster dichrous için IUCN Kırmızı Listesi'nde doğrudan bir değerlendirme bulunmamaktadır. Geniş bir coğrafi alana yayılmış ve adaptasyon yeteneği yüksek bir tür olması nedeniyle, popülasyonlarının genellikle stabil ve tehdit altında olmadığı kabul edilir.
- Potansiyel Tehditler: Tür için genel bir tehdit bulunmamaktadır. Ancak, yerel ölçekte nemli habitatların (ormanlar, sulak alanlar, dere kenarları) tahrip olması, kurutulması veya kirlenmesi, popülasyonları olumsuz etkileyebilir.
Kaynaklar
- Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Fauna Europaea – Deleaster dichrous: Türün taksonomik bilgileri ve Avrupa'daki yayılışını gösteren bir veri tabanı.
- https://fauna-eu.org/cdm_dataportal/taxon/e1069c97-6a4a-4e2b-a010-0220268a853f
- Global Biodiversity Information Facility (GBIF) – Deleaster dichrous: Türün küresel gözlem kayıtları ve dağılım verilerini sağlar.
- https://www.gbif.org/species/4405389
- BugGuide.net – Species Deleaster dichrous: Kuzey Amerika'daki bilgiler ve görseller.
- https://bugguide.net/node/view/280845
- Coleopteroloji kaynakları ve saha rehberleri: Staphylinidae familyası üzerine detaylı bilgi veren entomoloji kitapları ve çevrimiçi kaynaklar.
- Fotoğraf: Özgür KOÇAK