Cyperus longus subsp. badius
Cyperus longus subsp. badius
**Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae
- Bölüm: Tracheophyta
- Sınıf: Liliopsida
- Takım: Poales
- Familya: Cyperaceae (Hasırotugiller)
- Cins: Cyperus
- Tür: Cyperus longus
- Alttür: C. longus subsp. badius (Boiss.) Kükenthal
Latince Adın Anlamı
- Cyperus: Eski Yunanca kypeiros → "sazlık bitkisi"
- longus: "uzun" anlamında → bitkinin uzun gövdesine atıf
- badius: "kestane rengi / koyu kahverengi" → özellikle çiçek başaklarının rengine gönderme yapar
Tanım ve Morfoloji
- Boy: 50–120 cm’ye kadar uzayabilir
- Gövde:
- Üç köşeli, sert, dik ve içi doludur
- Tabanda sıklıkla kırmızımsı kahverengilik görülür
- Yapraklar:
- Sapsız, şerit şeklinde
- Genellikle gövdeden daha kısa
- Parlak yeşil, uç kısmı sivri
- Çiçek durumu (başakçıklar):
- Koyu kestane kahverengisi
- Başakçıklar sık dizilmiş, çok çiçekli
- 5–10’lu şemsiye biçimli çiçek grupları
- Çiçeklenme zamanı: Temmuz – Eylül
Habitat ve Yayılım
- Endemizm durumu:
- Cyperus longus geniş yayılımlı bir tür olsa da subsp. badius, Türkiye ve civarına özgü (doğu Akdeniz endemiği) bir alt türdür
- Türkiye’de:
- Özellikle Doğu Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’nun sulak alanlarında tespit edilmiştir
- Habitat:
- Bataklık kenarları, dere yatakları, tarlaların drenaj hendekleri
- Özellikle alkali ve nemli toprakları sever
- Diğer birçok Cyperus türüne göre iri yapılı ve daha uzun ömürlüdür
Ekolojik Rolü
- Su kenarı bitkisi olarak:
- Toprak erozyonunu önleyici
- Yoğun kök sistemiyle bataklık dengelemesi sağlar
- Habitat hizmetleri:
- Kurbağalar, su böcekleri ve kuşlar için barınak
- Su kuşlarının yuvalama alanı çevresinde sıklıkla bulunur
- Öncü ve dayanıklı bir türdür → sulak alan restorasyonlarında kullanıma uygundur
İnsana Zararlılık Durumu
- Zehirli değildir, insana zararsızdır
- Tarım alanlarında sınır oluşturan alanlara yerleştiğinde:
- sulama sistemlerini tıkayabilir
- Bu nedenle kontrollü biçimde yönetilmelidir
İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale
- Teması zararsızdır, ciltte tahriş yapmaz
- Bazı duyarlı bireylerde kesilmiş gövde sıvısı hafif kaşıntıya neden olabilir → suyla durulama yeterlidir
- Tedaviye gerek duyulmaz; tıbbi müdahale gerekmez
Tıbbi / Endüstriyel / Bilimsel Kullanım
- Doğrudan modern tıpta kullanılmaz
- Ancak cinsin bazı üyeleri (örneğin C. rotundus) geleneksel bitkisel tedavilerde yer alır
- Subsp. badius, bilimsel olarak şu alanlarda önemlidir:
- Habitat restorasyonu ve biyoindikatör çalışmaları
- Bitki taksonomisi ve filogenetik analizlerde alt tür farklılaşmasının incelenmesi
- Özellikle Cyperaceae familyası içindeki evrimsel geçişleri anlamada rol oynar
İlginç Bilgiler ve Kültürel Notlar
- Anadolu köylerinde “kızıl başaklı saz” ya da “koyu renkli çayır kamışı” olarak anılır
- Kurutularak hayvan altlığı, gölgelik çit ve geleneksel sepet yapımında kullanılabilir
- Bitkinin yoğunluğu arttıkça sulak alanda karakteristik koyu bir kuşak oluşturur
- Üzerine Cyperus spp. bağımlısı bazı kelebek larvaları rapor edilmiştir
Bilimsel Kaynaklar ve Referanslar
- Ekim, T. et al. (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı
- Kükenthal, G. (1935). Cyperaceae Familyası – Engler's Pflanzenreich
- Kew Science – Plants of the World Online
- Fırat, M. & Şenol, S.G. (2010). Cyperaceae Familyası Üzerine Yeni Gözlemler
- Flora of Turkey – Davis, P.H. (Vol. 9)
1 Yorum

- Ahmet Güngör
- 2 yıl önce
- Mükemmel
- Oldukça iyi
- İdare eder
- Biraz kötü
- Beğenmedim
Şembelilik
Cevapla










