Cleridae

Cleridae – Leş Böcekleri / Denetçi Böcekler

(Renkli ve kıllı görünümleriyle tanınan, çoğu yırtıcı olan ve ölü böcekler üzerinde sık rastlanan aktif kınkanatlı türleri.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)

Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)

Sınıf: Insecta (Böcekler)

Takım: Coleoptera (Kınkanatlılar)

Alttakım: Polyphaga

Üst familya: Cleroidea

Familya: Cleridae (Latreille, 1802)

Tanım ve Genel Özellikler

Cleridae familyası üyeleri genellikle 3–24 mm arasında değişen boyutlardadır. Vücutları çoğunlukla yoğun kıllarla kaplıdır ve genellikle kırmızı, mavi, siyah, sarı gibi uyarıcı renklerde desenlere sahiptirler. Kınkanatları uzun ve vücutları genellikle silindirik ya da hafif yassıdır. Başları belirgin, antenleri ise kısa ve genellikle topuzludur.

Habitat ve Yaşam Alanı

Cleridae türleri en sık olarak ormanlık alanlarda, ağaç kabuklarının altında, ölü ağaç dokusunda, başka böceklerin kalıntıları üzerinde ve bazen çiçekler üzerinde görülür. Çoğu tür, ormanda böcek cesetleri üzerinde bulunur ve bu nedenle “leş böcekleri” olarak da adlandırılır. Türkiye’de çoğunlukla nemli ve ormanlık bölgelerde rastlanır.

Beslenme ve Ekolojik Rol

• Larvalar ve erginler: Büyük çoğunluğu yırtıcıdır. Özellikle odun zararlısı böceklerin larvalarını ve pupalarını avlarlar.
• Bazı türler çiçek nektarıyla da beslenebilir.
• Ormancılıkta biyolojik mücadele aracı olarak değerlidirler. Özellikle zararlı odun böceklerinin kontrolünde doğal düşmandırlar.

Yaşam Döngüsü ve Davranış

Tam başkalaşım geçirirler: yumurta → larva → pupa → ergin.

Larvalar çatlak ağaç kabuklarının altında veya odun içinde yaşar. Gelişimleri sırasında birçok zararlı türün larva ve pupasını tüketirler. Erginler hızlı hareket eder ve uçarak geniş alanlarda yayılabilir.

İnsana Zararlılık Durumu

Cleridae familyası türleri insanlar için zararsızdır. Ne ısırırlar ne de sokarlar. Ev ortamına girmezler ve insanlar için herhangi bir sağlık riski oluşturmazlar.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

Temas sonucu hiçbir tıbbi müdahale gerekmez. Zehirli değildirler.

İlginç Bilgiler

• Bazı türler, öldürdükleri böceklerin cesetleri üzerinde gelişimlerini tamamladığı için adli entomoloji (ceset üzerindeki böcekler yoluyla ölüm zamanı tespiti) çalışmalarında önemli göstergeler olabilir.
• Renkli desenleri, avcılara karşı uyarıcı görevi görür (aposematik renklenme).
• Thanasimus formicarius, Avrupa’da çam zararlılarına karşı kullanılan en iyi bilinen Cleridae türlerinden biridir.

Türkiye’de Durum

Türkiye’de özellikle ormanlık bölgelerde çok sayıda Cleridae türü bulunmaktadır. Doğal zararlı kontrolüne katkılarından dolayı bu türlerin korunması ve biyolojik mücadele kapsamında değerlendirilmesi önerilmektedir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı

Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Opitz, W. (2010). Classification, natural history, and evolution of the subfamily Clerinae. Entomologica Scandinavica.
• Lobl, I., & Smetana, A. (2007). Catalogue of Palaearctic Coleoptera, Vol. 4. Apollo Books.
• Lawrence, J.F., & Ślipiński, A. (2013). Australian Beetles Volume 1. CSIRO Publishing.