Ciconia nigra

Tanımı

Bilimsel adı Ciconia nigra (Linnaeus, 1758) 

Kırmızı liste statüsü - LC (düşük riskli) Leyleğin yakın akrabasıdır.Gagası ince, uzun, kırmızı renkli, bacakları kırmızıdır. Erişkinin başı, boynu, göğsü ve üst tarafı parlak siyah, karnı beyazdır ve kanat altında kanadın gövdeye birleştiği bölümde küçük, beyaz renkli,üçgen şeklinde bir bölüm vardır. Erkek ve dişilerin dış görünümleri farklı değildir. Erkekler biraz daha büyüktür.Gencinin gövdesi yeşilimsi kahverengi, gagası ve bacakları yeşilimsidir.Uçarken başını öne, bacaklarını geriye uzatır.Kanat vuruşları düzenli ve güçlüdür

Habitatı

Leyleğin aksine yerleşimlerden uzak durur.Bozulmamış ormanlık alanlar, nehir kollarının orman kıyılarında oluşturdukları sulak, yarı bataklık alanlar, büyük nehir kollarının yanında oluşmuş su basar mera ve tatlı su kaynakları yakınları.Özellikle Palearktik'te ki doğu ve kuzey'in orta enlemlerin de kış soğuğundan uzak duran bir türdür. İberya'da ki ayrı düşmüş grup istisnadır. 

Kafkaslar, Karpatlar ve İspanya'da sadece vadilerde yuvalamaz. En yakında ki su kaynağına ortalama 1 km uzaklıkta ki yalçın kayalık dağlık yamaçlarda 2000m. üzeri bile yuvaladığı bilinir. 

Gizlenme olanağı çok, sulak ya da nemli av sahalarını seçerken insanlarda izole yerler seçmesiyle diğer leylek türünden tamamen ayrı bir profil seçer.

Yayılışı

Yaz sonunda afirikadan ülkemize gelir, bir kısmı Anadolu'da ürerken, büyük kısmı İstanbul üzerinden Avrupa'ya geçer,sonbaharda Afrika'ya tersine göç başlar. 

Ülkemizde az sayıda alanda kışlama kayıtları vardır.

Beslenme

Etoburdur.Temel besin maddelerini balıklar, amfibiler, böcekler, sürüngenler, memeliler, ötücü kuşların yuvalarındaki yumurta ya da yavrular oluşturur.

Biyolojisi

Üreme dönemi : nisan sonu-mayıs tüylenme süresi 71 gün 

seksüel olgunluğa erişme 3,5 yıl yaşam süresi : doğada en fazla 18 yıl, esaret altında en fazla 31 yıl

Göçü

Göç dönemi : sonbahar göçü: ağustos ortası-eylül sonu; 

ilkbahar göçü : mart ortası ülkemizde yaz göçmenidir. 

Gediz deltasında düzenli olarak kışlama kaydı vardır. 

Göç döneminde en fazla sayılarda ; Eylül ayı sonları İstanbul Boğazı'ndan geçerken rahatlıkla izlenebilir.Günde 100- 250 km (maksimum 500km) yol alabilir. 

Bazı biretler yıl boyu aynı alanda kalırlar.İberya ve güney-doğu Avrupa; özellikle Bulgaristan'da Gorno-Thrakiiska vadisinde 100 birey sürekli kalır. Avrupa popülasyonu güneye, kışlamak için tropik Afrika kuşağına geçerken bazı küçük sayıda gruplar seyrek olarak geride kışlayacakları alanlarda kalırlar. 

Normal leyleklerden 1 ay geç olarak sonbahar göçüne katılırken, üreme alanlarına ise 2 hafta daha geç dönüş yaparlar.

Popülasyonu

Dünya üzerinde çok geniş bir dağılım gösterir. Dünya populasyonu yaklaşık olarak 500.000-520.000 bireydir. 

2001 ve 2004 Bird Life sayımında 1000-2000 çift olarak tahmin edilmiştir.

Davranışları

Çoğunlukla yanlızdır, bazen bir diğer bireye eşlik eder.Göç sırasında seyrek, en fazla 100 bireye dek gruplar oluştursada kışladığı alanlarda tek ya da iki birey olarak görülür.Fazla av ya da yem bulunan alanlarda bile kalabalık olmayan sayılarda beslenir. Genellikle her üreme döneminde aynı çift birlikte yuva kuracakları alana dönerler. Üreme ve çift olma davranışları diğer leylek türünde ki özellikleri gösterir.

Yerel Adlar

İng.: Black Stork, Alm.: Schwarzstorch, İsp.: Cigüena negra, Fr.: Cigogne noir,

Ses-Ötüşü

Gaga vuruşları ile çıkardığı ses dışında sessizdir. Daha az sıklıkta gaga vuruşları yanında tıslama, ıslık benzeri sesler çıkarır.