Anax parthenope
Anax parthenope – Küçük İmparator
🔬 Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
- Sınıf: Insecta (Böcekler)
- Takım: Odonata (Eşkanatlılar)
- Alt Takım: Anisoptera (Ejderha Böcekleri)
- Familya: Aeshnidae (Ejderha Böcekleri)
- Cins: Anax
- Tür: Anax parthenope (Sélys, 1839)
Yayılış ve Habitat
- Doğal Yayılış: Güney ve Orta Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Asya'nın batı kesimleri.
- Türkiye’deki Durumu: Marmara, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu’da durgun tatlısu kenarlarında yaygın olarak görülür.
- Habitat:
- Göller, baraj gölleri, sulama kanalları
- Su bitkileriyle zengin durgun sular
- Alçak rakımlı ve sıcak bölgeleri tercih eder
Morfolojik Özellikler
- Boyut: 66–75 mm (Türkiye’deki en iri iğne böceklerinden biridir)
- Renk:
- Erkekler: Gövdenin ortası açık mavi, arka segmentler bronz-yeşil
- Dişiler: Daha yeşilimsi-bronz renkte
- Gözler: Geniş ve birleşiktir; yeşil-gri tonlarındadır
- Kanatlar: Şeffaf ve uzun, vücuda paralel şekilde dinlenir
- Ayırt Edici Özellik:
- Kuyruk ucunda mavi “gövde halkası”
- Uçuş sırasında havada asılı kalabilir
Davranış ve Ekoloji
- Beslenme (Ergin):
- Sinek, arı, kelebek, sinek türleri gibi uçan böcekleri havada yakalayarak avlar
- Oldukça çevik, ani dönüş yapabilir
- Beslenme (Larva):
- Su içindeki larvalar, kurtçuklar ve küçük su canlılarını yutar
- Hızlı ve yırtıcıdır
- Bölge Savunması:
- Erkekler kendi alanlarını korur ve diğer erkekleri kovalar
- Dişiler eş seçimi sonrası yumurta bırakmak için suya döner
Koruma ve Tehditler
- Koruma Durumu:
- IUCN: Asgari Endişe (Least Concern)
- Türkiye’de yaygındır ancak yerel sulak alan kayıplarından etkilenebilir
- Başlıca Tehditler:
- Sulak alanların kurutulması
- Tarımsal ilaçlar (pestisitler)
- Suyun kirliliği ve kıyı düzenlemeleri
Anax parthenope Yaşam Döngüsü
1. Yumurta
- Dişi, yumurtaları su bitkilerine veya suda süzülen detritusa bırakır
- Yumurtalar 2–8 hafta içinde çatlar
- Bazı bireylerde kışlama yumurta evresinde olur (diapoz)
2. Nimf (Larva)
- Sucul ortamda gelişir
- 10–12 evre (instar) geçirir
- 1–3 yıl sürebilir
- Suda yırtıcı olarak yaşar
3. Pupa / Metamorfoz
- Nimf su dışına çıkar ve kamış, kaya gibi yüzeylerde metamorfoz geçirir
- Kanatlar kuruyana kadar birkaç saat hareketsiz kalır
4. Ergin Birey
- Uçar, bölge korur, çiftleşir ve yaşam döngüsü yeniden başlar
- Ömrü 4–8 hafta
Gözlem Notları
- Yaz aylarında göl kenarlarında ve kanallar boyunca sıkça gözlemlenir
- Gri rengi, durgun havada ışıkla birleşince oldukça dikkat çekicidir
- Çiftleşme sırasında “tandem pozisyonu” oluşturur (erkek dişiyi kavrar)
