Salyangozların ataları, dünyadaki bilinen en eski hayvan türlerinden biridir. Geç Kambriyen dönemine kadar uzanan ilkel bir çok gastropodların fosilleri vardır ; bu, yaklaşık 500 milyon yıl önce yaşadıkları anlamına gelmektedir.
Birçok salyangoz türü vardır, ancak bunlar suda veya karada yaşadıkları için temelde farklılık gösterebilirler. İlki denizde veya tatlı su kütlelerinde yaşamaya adapte olmuşlardır, ancak ikinci olarak nemli bölgelerde yalnızca karada yaşarlar.
Tüm kara salyangozları gastropod yumuşakçalarıdır, yani Mollusca filumunun bir parçası olan aynı ahtapot grubuna ait oldukları anlamına gelir. Aynı zamanda, tüm salyangozları ve sümüklü böcekleri içeren Gastropoda sınıfının üyeleridir. Yumuşakça olmak, iç iskelet ve kemiklerden yoksun olmak anlamına gelir, ancak salyangozlar korunmasız değildirler.
Gastropodlar çeşitli yaşam koşullarına uyum sağlayabilirler ve büyük miktarlarda yiyecek ihtiyacı duymazlar.
Gastropodlar, yumuşak, bölünmemiş bir gövdeye sahip, bazen bir dış iskelet veya kabukla kaplı omurgasız hayvanların bir sınıflandırması olan Mollusca (veya Yumuşakçalar) filumuna aittir. Bu filum, Mollusca, diğerleri arasında mürekkep balığı, ahtapot, midye ve mürekkep balığı gibi hayvanları içerir. Salyangozlar ve sümüklü böceklerin ikisi de Gastropod'dur. Bu nedenle, sümüklü böceklerin koruyucu bir kabuktan yoksun olmasına bakılmaksızın, yakından ilişkilidirler.Salyangozların en çarpıcı fiziksel özelliği, sırtına yükledikleri sarmal kabuklarıdır. Yumuşak gövdesini ve iç organlarını koruyan kalsiyum karbonattan oluşan sert bir yapıdır. Bu organlar arasında akciğerleri de yer alır, çünkü kara salyangozları atmosferden hava solur ve daha sonra oksijeni almak için akciğerini kullanırlar; Bu, sucul salyangozların yalnızca birkaç tür su salyangozunun hava soluması ile arasındaki temel farklılıklardan biridir.
Dünyanın her yerinde salyangoz bulabilirsiniz. Aslında, Gastropodlar, adlandırılmış türlerin sayısı söz konusu olduğunda, yalnızca böceklerin arkasında ikinci sıradadır. Bunun açık bir sonucu olarak, birçok yerde bulunurlar, çok çeşitli habitatlarda yaşarlar ve hatta belirli beslenme alışkanlıklarına sahiptirler.
Dünya, salyangozlar için çok çeşitli yaşam alanları sunmaktadır. Elbette bir taşın altında küçük salyangozlar bulmuşsunuzdur, ama aynı zamanda bir bitkinin sapına veya yaprağına tırmanırken görmüşsünüzdür. Doğal ortamlarda veya halka açık parklar ve bahçeler gibi insanların uğrak yeri olan yerlerde hayatta kalabilirler.
Miktarları ve çeşitliliği çok geniştir. Yüzde 80-85'i gastropod olan 85.000 ila 150.000 yumuşakça vardır. Bu nedenle, dünya 60.000'den fazla tanımlı türüne ev sahipliği yapmaktadır.
Kara salyangozlarının boyutları büyük ölçüde değişir. Bazıları yalnızca birkaç mm uzunluğunda ve genellikle yalnızca birkaç gram ağırlığında olsa da, Afrika'ya özgü bir tür olan Dev Afrika Kara Salyangozu gibi neredeyse 25 cm’e ulaşan kara salyangozları vardır.
Salyangozların bacakları olmamasına rağmen, dalga hareketlerine bağlı olarak salyangozun bir yerden bir yere gitmesini sağlayan "kaslı ayak sistemleri ” sayesinde hareket edebilirler. Bu hareket salyangozun salgıladığı “mukus” sayesinde her türlü yüzeyde kayması ve nemini muhafaza etmesi sayesinde daha yumuşak ve güvenlidir, bu davranış şekli salyangozun sürtünmeyi azaltmasına ve bu sayede vücutlarına zarar görmesini engellerler.
Elbette kara salyangozları inanılmaz derecede yavaştır. İlerleme hızları türe bağlıdır, ancak genellikle saniyede 1 ila 2 cm arasındadır. Yavaşlığı onu ünlü yapan başka bir özelliktir ve bazı insanlar onunla nasıl oynanacağını biliyordur. Örneğin bazı ülkelerde birçok yerinde salyangoz yarışları düzenleniyor! Bitiş çizgisine ulaşmalarını beklediğinizi hayal edebiliyor musunuz? Göründüğü kadar uzun sürmez.
Salyangozlar hareket ederken arkalarında, vücuduna zarar vermeden herhangi bir araziye çıkmalarını sağlamak için ürettikleri bir kayganlaştırıcı balçık izi bırakır. Kara Salyangozları hiçbir şekilde duyamazlar, ancak gözleri ve koku alma organları vardır. En önemli duyu organları olan yiyecekleri bulmalarına yardımcı olmak için koku duyularını kullanırlar.
Salyangozların en çok geceleri aktif olduğunu göreceksiniz. Sabahın erken saatlerinde de çıkabilirler. Salyangozların biyolojik özellikleri büyüleyicidir. Örneğin, çoğu hermafrodittir, bu da tek bir salyangozun aynı anda hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahip olduğu anlamına gelir. Ancak, genellikle "geleneksel" bir şekilde çiftleşirler: bir partnerle. İstisnalar var tabi. Bazı türlerde cinsiyet farklılığı vardır, bu nedenle her birey ya erkek ya da dişidir. Çiftleşmeden ve yumurtlamadan birkaç hafta sonra, yavrular yumurtalarından, böcekler, kuşlar, kaplumbağalar ve hatta diğer salyangozlar gibi etrafta gizlice dolaşan birçok yırtıcı hayvana karşı küçük ve savunmasız olarak çıkarlar. Salyangozların vahşi doğada ortalama yaşam süresi yaklaşık 3 ila 7 yıldır, ancak esaret altında 10-15 yıl veya daha fazla yaşayabilirler.
Salyangoz kabuğu kalsiyum karbonattan yapılır ve salyangoz büyüdükçe büyümeye devam eder. Salyangoz yetişkin boyutuna ulaşana kadar kabuğa daha fazla kalsiyum karbonat eklemeye devam ederler.
İnsanlar, her yerde olmasa da, yüzyıllardır kara salyangozları yemişlerdir. Gastronomide, bir lezzet olarak kabul edildikleri Fransa ve İspanya gibi Avrupa'nın bazı bölgelerinde yaygındır. Bununla birlikte, bazı salyangozlar, insan vücudunda veya diğer hayvanların vücudunda ciddi hastalıklara neden olabilen parazitleri barındırdırabilirler, bu sebeple tüket esnasında dikkatli olmalıdır.
Salyangozlar, doğal ortamlarında bulunan çeşitli yiyeceklerle beslenirler. Ne tükettikleri, yaşadıkları yere ve salyangoz türüne bağlıdır. Bazı geleneksel yiyecekler bitkiler, meyveler, sebzeler ve alglerdir. Ölmekte olan bitkiler genellikle onlar için iyi bir öğündür ve daha kalın bir kabuk elde etmek için kalsiyum ararken kum veya toprak da yerler.
Çoğu karasal salyangoz otçuldur, ancak diğerleri omnivordur ve hatta bazıları etoburdur. Her türün boyutlarına, yaşlarına, yaşam alanlarına ve kişisel beslenme gereksinimlerine bağlı olarak farklı beslenme alışkanlıkları vardır. Bahçenizde büyük olasılıkla salyangozlar bulacaksınız, çünkü bu onlara bol miktarda taze bitki ve yemesi için iyi besinler sunar.
Otçul salyangozlar çok çeşitli canlı bitki parçalarını yutar: yapraklar, saplar, bitki mahsulleri, ağaç kabuğu ve meyveler. Birçoğu mantar tüketir. Bazı salyangoz türleri, zaten ölü olan bitkilerin yanı sıra hayvanlar veya herhangi bir ölü organik maddeden de beslenebilirler. Bu canlılar, toprakta kalan döküntü veya katı artıklarla beslendikleri için detritivorlardır.
Ahmet TAŞÇI
Kaynak:
https://www.snail-world.com/
Fotoğraflar:
Shutterstock / Andrey Armyagov
https://www.q-files.com/
https://phys.org/