Thomisus citrinellus
Thomisus citrinellus, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait, genellikle çiçekler üzerinde kamufle olarak avlanan küçük bir örümcek türüdür. Bu familyanın üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Thomisus cinsi, geniş karınları ve renk değiştirme yetenekleriyle dikkat çeker.
Thomisus citrinellus, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1875 yılında Fransız araknolog Eugène Simon tarafından tanımlanmıştır. "Citrinellus" tür adı, Latince "limon sarısı" veya "açık sarı" anlamına gelir ve örümceğin genellikle gösterdiği sarımsı renk varyasyonlarına atıfta bulunur.
Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım
Taksonomik Konum
Thomisus citrinellus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:
- Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
- Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
- Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
- Cins (Genus): Thomisus Walckenaer, 1805
- Tür (Species): Thomisus citrinellus Simon, 1875
Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu
Thomisus citrinellus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik, Afrotropikal ve Oriental biyocoğrafik bölgelerinde geniş bir yayılıma sahiptir. Afrika, Suudi Arabistan, Filistin, Yemen, Irak, İran ve Güney Avrupa gibi bölgelerde bulunur.
Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Thomisus citrinellus yer almaktadır ve çeşitli bilimsel çalışmalarda raporlanmıştır. Özellikle Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerde ve çiçekli alanlarda bulunması muhtemeldir.
Fiziksel Özellikler
- Boyut: Thomisus citrinellus orta büyüklükte bir yengeç örümceğidir.
- Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 7.3 milimetre arasındadır.
- Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2.1 ila 2.6 milimetre arasındadır.
- Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, Thomisus cinsinin tipik özelliği olan geniş, köşeli veya çıkıntılı bir karın yapısına sahiptir. Vücutları genellikle tüylüdür ve renk değiştirme yeteneğine (kromatik adaptasyon) sahiptirler. Bu sayede bulundukları çiçeklerin rengine (beyaz, sarı, pembe gibi) uyum sağlayabilirler.
- Genel Görünüm: Ana rengi genellikle sarı, beyaz veya pembe tonlarda olup, çevresine uyum sağlayacak şekilde değişiklik gösterir.
- Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle karınla aynı renkte veya koyu lekelerle kaplı olabilir.
- Bacaklar: İlk iki çift bacak diğer yengeç örümceklerinde olduğu gibi daha kalın ve güçlüdür, avı yakalamak için yana doğru uzanır. Ön bacakların ilk çiftinde genellikle dört belirgin koyu kıl veya nokta bulunur; bu özellik T. citrinellus'u diğer benzer Thomisus türlerinden ayırmaya yardımcı olur.
- Karın (Opisthosoma): Dişilerde genellikle karın uçlarında koyu lekeler bulunur. Karın yapısı türün ayırt edici özelliklerinden biridir.
- Ayırt Edici Özellikler: Thomisus citrinellus'u diğer örümceklerden ayıran en önemli özelliklerden biri, renk değiştirme yeteneği ve karın üzerindeki belirgin desenlerdir. Özellikle ön bacaklarındaki dört koyu kıl, ayırt edici bir morfolojik özelliktir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Thomisus citrinellus, özellikle çiçekler üzerindeki kamuflaj ve renk değiştirme yeteneğiyle öne çıkan, zarif bir yengeç örümceği türüdür. Bu özellik, onların avlarını etkili bir şekilde pusuya düşürmelerini sağlar. Türkiye'nin biyoçeşitliliği içinde önemli bir yer tutan bu örümcekler, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal dengesinde kritik bir rol oynar. Zehirleri insanlar için zararsızdır; doğanın bu küçük ama etkili avcıları, ekolojik denge için değerli canlılardır."
Yaşam Biçimi ve Habitat
- Yaşam Tarzı: Thomisus citrinellus, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, avlarını beklemek için çiçeklerin, çalılıkların ve diğer otsu bitkilerin üzerinde gizlenerek kamufle olurlar. Özellikle kapari (Capparis spinosa) ve funda gibi bitkilerin çiçeklerinde sıkça bulunurlar.
- Avlanma Davranışı: Çiçeklere konan polen taşıyıcı böcekler (sinekler, arılar, kelebekler, hoverfly'lar) ve diğer küçük böcekler ana avlarıdır. Avlarını güçlü ön bacaklarıyla ani ve hızlı bir hareketle yakalarlar. Avlarını zehir enjekte ederek felç ederler ve ardından sindirirler.
- Habitat Tercihi: Genellikle açık çayırlarda, otlaklarda, bahçelerde, yol kenarlarında ve diğer çiçekli bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlarda bulunurlar.
- Üreme ve Yaşam Döngüsü: Dişiler yumurta keselerini genellikle korunaklı bir yere, örneğin bir yaprağın altına veya çiçek başlarına, ipekten bir "yemek tabağı" gibi bir yuvaya bırakır ve yavrular çıkana kadar onları koruyabilirler.
Zehir ve Tıbbi Önem
- Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Thomisus citrinellus de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
- İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Thomisus citrinellus da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı oldukça düşüktür; çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynayan faydalı canlılardır. Thomisus citrinellus gibi türlerin zehirleri insanlar için zararsızdır. Onlar doğanın dengesinin bir parçasıdır ve rahatsız edilmedikçe insanlara zarar vermezler. Bu türlerin doğal yaşam alanlarının korunması, genel biyoçeşitlilik için önemlidir."
- Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
- Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.
Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
- Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- ResearchGate - Thomisus citrinellus Simon 1875 is a new record (Araneae: Thomisidae) for spider fauna of Iraq: Türün morfolojik detayları, habitatı ve dağılımı hakkında bilgi içeren bilimsel makale.
- Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/362412411_Thomisus_citrinellus_Simon_1875_is_a_new_record_Araneae_Thomisidae_for_spider_fauna_of_Iraq (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- Wandering through Wadis - Flower Crab Spider: Türün genel özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve yaşam döngüsü hakkında bilgiler.
- Kaynağa Erişim: https://wanderingthroughwadis.com/2019/03/07/flower-crab-spider/ (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
- Picture Insect - Harmful Effects of Pink crab spider: Türün zehirliliği ve insanlara etkisi hakkında bilgiler.
- Kaynağa Erişim: https://pictureinsect.com/harmful/Thomisus-onustus.html (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025). (Not: Bu kaynak Thomisus onustus türüne atıfta bulunsa da, Thomisus cinsi ve Thomisidae familyasındaki zehir etkileri genel olarak benzerdir.)
- Spiders Of Cyprus - Jason Steel: Kıbrıs'taki örümcek türleri ve Thomisus citrinellus'un dağılımı hakkında bilgiler.
- Kaynağa Erişim: https://www.jason-steel.co.uk/cyprus-spiders.php
- https://www.inaturalist.org/observations/201662928








