Tegenaria elysii Brignoli, 1978

Harika bir örümcek türü daha! Tegenaria elysii, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, Türkiye'ye endemik olduğu düşünülen çok özel bir örümcek türüdür. Bu tür de Tegenaria cinsinin diğer üyeleri gibi genellikle tünel ağları kurmalarıyla bilinirler.

Tegenaria elysii: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Tegenaria elysii için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Tegenaria" cinsi, ev örümceklerini de içeren bilinen bir cinstir. "Elysii" ismi, eski Yunan mitolojisindeki "Elysium Ovaları"na atıfta bulunuyor olabilir, bu da türün bulunduğu coğrafyayla ilgili bir çağrışım yaratabilir.

Tegenaria elysii, Agelenidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1978 yılında İtalyan araknolog Paolo Marcello Brignoli tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Tegenaria elysii'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Tegenaria Latreille, 1804
• Tür (Species): Tegenaria elysii Brignoli, 1978

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Tegenaria elysii, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Türkiye'ye endemik bir türdür. Tip lokalitesi (örneğin alındığı yer) olarak Mersin İli, Silifke İlçesi, Dilek Mağarası ve Cennet Mağarası bölgeleri belirtilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır ve Türkiye için endemik bir türdür. Dolayısıyla, özellikle Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'nde, Mersin (Silifke) ve çevresi gibi mağara sistemleri ve karstik alanlarda, uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür. İstanbul'da doğrudan bir kaydı bulunmamaktadır ve yayılış alanı daha çok Güney Anadolu'nun spesifik bölgelerindeki mağara habitatlarıyla sınırlıdır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir. Araneae.nmbe.ch adresinde dişi prosoma uzunluğu 2.87 mm olarak belirtilmiştir, bu da genel vücut boyunun diğer Tegenaria türleri gibi 8-15 mm civarında olabileceğini düşündürmektedir. Erkekler için spesifik bir boyut bilgisi bulunmamaktadır, ancak genellikle dişilerden daha ince ve uzun bacaklıdırlar.
• Renk: Genellikle kahverengi, grimsi veya bej tonlarında olup, üzerinde kamuflaj sağlamaya yardımcı olan desenler bulunabilir. Tegenaria türleri genellikle grimsi-kahverengi tonlarındadır ve karınlarında "balık kılçığı" benzeri desenler bulunabilir. Bacakları genellikle gövdesine göre daha uzun ve tüylüdür. Prosoma (ön gövde) kahverengimsidir ve sefalik kısmı daha koyu olabilir. Sternum (göğüs plakası) sarımsıdır.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Ağları: Tegenaria elysii, diğer Agelenidae üyeleri gibi, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin altında, kaya çatlaklarında veya korunaklı diğer yerlerde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Ağın geniş kısmı avı yakalamak için bir tuzak görevi görürken, dar tünel kısmı örümceğin saklandığı ve pusuya yattığı yerdir.
• Mağara Adaptasyonu: Türün mağara sistemlerinde bulunması, troglofilik (mağaraları seven) veya troglobiyotik (mağaralarda yaşamaya adapte olmuş ve dışarıda yaşayamayan) özellikler taşıyabileceğini düşündürmektedir. Mağara örümcekleri bazen gözlerinde körelme veya pigmentasyonlarında azalma gibi adaptasyonlar gösterebilirler.
• Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Endemik bir tür olduğu için, diğer Tegenaria türlerinden ayrımı bu morfolojik özelliklerle yapılır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria elysii, Türkiye'nin endemik örümcek türlerinden biridir ve özellikle mağara ortamlarına özgü bir türdür. Bu türün keşfedildiği Dilek ve Cennet Mağaraları, eşsiz biyoçeşitliliğe sahip önemli ekosistemlerdir. Mağara ortamına adapte olmuş canlılar, dış dünyadakilerden farklı özellikler gösterebilirler. Tegenaria elysii de bu özel habitatın bir parçasıdır. Zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz; ekosistemdeki böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli rol oynayan faydalı canlılardır. Bu türün ve yaşadığı mağara ekosistemlerinin korunması büyük önem taşımaktadır."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Tegenaria elysii, tipik olarak mağara içlerinde, kaya çatlaklarında, taşların veya diğer korunaklı yapıların altında huni şeklinde ipek ağlar inşa eder.
• Habitat Tercihi: Tip lokalitesi göz önüne alındığında, genellikle mağara ve benzeri yeraltı sistemleri gibi nemli, karanlık ve stabil ortamları tercih ederler. Bu, onların troglofilik bir yaşam tarzına sahip olduğunu gösterir.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Mağara ortamında av, yüzeye düşen organik maddelerle beslenen böcekler veya mağaraya giren diğer küçük omurgasızlar olabilir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer omurgasızlardır. Mağara ortamındaki av popülasyonuna bağlı olarak diyetleri çeşitlilik gösterebilir.
• Üreme: Üreme döngüleri ve spesifik detaylar hakkında sınırlı bilgi bulunmakla birlikte, diğer Tegenaria ve Agelenidae üyelerinde olduğu gibi dişilerin yumurta kesesi (kokon) ürettiği ve yavrulara bir süre bakıcılık yaptığı düşünülmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Tegenaria elysii de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Tegenaria elysii'nin insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Mağara ortamında yaşadıkları için insanlarla karşılaşma olasılıkları sınırlıdır. Boyutları nedeniyle ürkütücü görünseler de, genellikle agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırık vakaları nadirdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria elysii'nin zehri, insanlar için ciddi bir sağlık riski taşımaz. Bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer şekilde lokal ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi hafif semptomlar görülebilir. Bu semptomlar genellikle kendiliğinden kısa sürede geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez. Mağara gibi spesifik habitatlarda yaşayan bu türler, ekosistemin kırılgan dengesi için önemlidir ve rahatsız edilmemeleri gerekir."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Tegenaria elysii Kayıtları

Tegenaria elysii, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş, aynı zamanda Türkiye'ye endemik olduğu belirtilen bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Tip lokalitesi Mersin İli, Silifke İlçesi, Dilek Mağarası ve Cennet Mağarası bölgeleridir. Dolayısıyla, özellikle Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'ndeki bu mağara sistemlerinde ve çevresindeki uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. araneae - Tegenaria elysii - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve dağılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4691/Tegenaria_elysii (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/5800523 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. "A new species of Tegenaria Latreille, 1804 (Araneae, Agelenidae) from Turkey" - Kunt, K. B., Danışman, T., & Marusik, Y. M. (2010): Türkiye'deki Tegenaria türlerinin listesini içeren bir makaledir.
8. Kaynağa Erişim: https://zookeys.pensoft.net/article/2225/ (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. "Diversity and Conservation of Endemic Spiders (Arachnida: Araneae) in Turkey" - O. Seyyar, N. Topçu, M. Demir (2017): Türkiye'deki endemik örümcek türlerini listeleyen bir makaledir.
10. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/428586 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. Brignoli, P. M. (1978a): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
12. Brignoli, P. M. (1978a). Ragni di Turchia V. Specie nuove o interessanti, cavernicole ed epigee, di varie famiglie (Araneae). Revue Suisse de Zoologie 85(3): 461-541. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).