Tegenaria comnena

Harika bir örümcek türü daha! Tegenaria comnena, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, Türkiye'ye endemik olduğu düşünülen çok özel bir örümcek türüdür. Bu tür de Tegenaria cinsinin diğer üyeleri gibi genellikle tünel ağları kurmalarıyla bilinirler.

Tegenaria comnena: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Tegenaria comnena için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Tegenaria" cinsi, ev örümceklerini de içeren bilinen bir cinstir. "Comnena" ismi, Bizans imparatorluk ailesi Komnenos Hanedanı'na atıfta bulunuyor olabilir, bu da türün ilk bulunduğu coğrafyayla (Trabzon, Sümela Manastırı) bağlantılı olabilir.

Tegenaria comnena, Agelenidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1978 yılında İtalyan araknolog Paolo Marcello Brignoli tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Tegenaria comnena'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Tegenaria Latreille, 1804
• Tür (Species): Tegenaria comnena Brignoli, 1978

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Tegenaria comnena, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Türkiye'ye endemik bir türdür. Tip lokalitesi (örneğin alındığı yer) olarak Trabzon İli, Maçka İlçesi, Sümela Manastırı bölgesi belirtilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır ve Türkiye için endemik bir türdür. Dolayısıyla, özellikle Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde, Trabzon ve çevresi gibi dağlık ve ormanlık alanlarda, uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür. İstanbul'da doğrudan bir kaydı bulunmamaktadır ve yayılış alanı daha çok Doğu Karadeniz'in spesifik bölgeleriyle sınırlıdır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir. Araneae.nmbe.ch adresinde dişi prosoma uzunluğu 2.70 mm, prosoma genişliği 1.80 mm olarak belirtilmiştir, bu da genel vücut boyunun diğer Tegenaria türleri gibi 8-15 mm civarında olabileceğini düşündürmektedir. Erkeklerin boyutu hakkında spesifik bilgi bulunmamaktadır.
• Renk: Genellikle kahverengi, grimsi veya bej tonlarında olup, üzerinde kamuflaj sağlamaya yardımcı olan desenler bulunabilir. Tegenaria türleri genellikle grimsi-kahverengi tonlarındadır ve karınlarında "balık kılçığı" benzeri desenler bulunabilir. Bacakları genellikle gövdesine göre daha uzun ve tüylüdür.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Ağları: Tegenaria comnena, diğer Agelenidae üyeleri gibi, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin altında, kaya çatlaklarında veya korunaklı diğer yerlerde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Ağın geniş kısmı avı yakalamak için bir tuzak görevi görürken, dar tünel kısmı örümceğin saklandığı ve pusuya yattığı yerdir.
• Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Endemik bir tür olduğu için, diğer Tegenaria türlerinden ayrımı bu morfolojik özelliklerle yapılır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria comnena, Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'ne, özellikle Trabzon Sümela Manastırı gibi özel coğrafyalara özgü, endemik bir huni ağ örümceğidir. Genellikle gizli bir yaşam sürer ve ağlarını dış mekanlarda, yer seviyesine yakın korunaklı yerlere kurarlar. Zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz; ekosistemdeki böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli rol oynayan faydalı canlılardır. Bu türün Türkiye biyoçeşitliliği içindeki özel durumu, korunmasını ve detaylı ekolojik çalışmaların yapılmasını daha da önemli kılmaktadır."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Tegenaria comnena, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin, yaprak döküntüsünün altında, kaya çatlaklarında veya binaların az rahatsız edilen köşelerinde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Tip lokalitesinin bir manastır çevresi olması, insan yapımı yapılarla da ilişkili olabileceğini düşündürür.
• Habitat Tercihi: Trabzon'un dağlık ve ormanlık yapısı göz önüne alındığında, genellikle ormanlık alanlar, kayalık araziler ve nemli, gölgelik mikrohabitatları tercih edebilirler.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Gündüzleri genellikle yuvalarının içinde gizlenirler ve av için gece veya alacakaranlıkta aktif hale gelebilirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer omurgasızlardır.
• Üreme: Üreme döngüleri ve spesifik detaylar hakkında sınırlı bilgi bulunmakla birlikte, diğer Tegenaria ve Agelenidae üyelerinde olduğu gibi dişilerin yumurta kesesi (kokon) ürettiği ve yavrulara bir süre bakıcılık yaptığı düşünülmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Tegenaria comnena da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Tegenaria comnena'nın insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Boyutları nedeniyle ürkütücü görünseler de, genellikle agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırık vakaları nadirdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria comnena'nın zehri, insanlar için ciddi bir sağlık riski taşımaz. Bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer şekilde lokal ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi hafif semptomlar görülebilir. Bu semptomlar genellikle kendiliğinden kısa sürede geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez. Bu örümcekler doğal yaşamın bir parçasıdır ve insanlarla temasları genellikle nadirdir. Halk arasında bazen büyük ev örümcekleriyle karıştırılsalar da, korkulacak bir durumları yoktur ve faydalı canlılardır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Tegenaria comnena Kayıtları

Tegenaria comnena, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş, aynı zamanda Türkiye'ye endemik olduğu belirtilen bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Tip lokalitesi Trabzon İli, Maçka İlçesi, Sümela Manastırı bölgesidir. Dolayısıyla, özellikle Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. araneae - Tegenaria comnena - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve dağılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4689/Tegenaria_comnena (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/5800511 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. "A new species of Tegenaria Latreille, 1804 (Araneae, Agelenidae) from Turkey" - Kunt, K. B., Danışman, T., & Marusik, Y. M. (2010): Türkiye'deki Tegenaria türlerinin listesini içeren bir makaledir.
8. Kaynağa Erişim: https://zookeys.pensoft.net/article/2225/ (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. "Diversity and Conservation of Endemic Spiders (Arachnida: Araneae) in Turkey" - O. Seyyar, N. Topçu, M. Demir (2017): Türkiye'deki endemik örümcek türlerini listeleyen bir makaledir.
10. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/428586 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. Brignoli, P. M. (1978b): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
12. Brignoli, P. M. (1978b). Ragni di Turchia VI. Agelenidae e Hahniidae (Araneae). Reichenbachia 17: 299-302. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).