Tegenaria averni

Harika bir örümcek türü daha! Tegenaria averni, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, özellikle Türkiye'ye endemik olduğu düşünülen çok özel bir örümcek türüdür. Bu tür de Tegenaria cinsinin diğer üyeleri gibi genellikle tünel ağları kurmalarıyla bilinirler.

Tegenaria averni: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Tegenaria averni için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Tegenaria" cinsi, ev örümceklerini de içeren bilinen bir cinstir. "Averni" ismi, türün bulunduğu bölgeye veya tanımlayan kişiye atıfta bulunabilir.

Tegenaria averni, Agelenidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1999 yılında Rus araknolog A.V. Ponomarev tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Tegenaria averni'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Tegenaria Latreille, 1804
• Tür (Species): Tegenaria averni Ponomarev, 1999

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Tegenaria averni, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Türkiye'den kaydedilmiştir. Bu durum, türün Türkiye'ye endemik olduğunu veya ana yayılış alanının Türkiye olduğunu düşündürmektedir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır ve Türkiye için endemik bir türdür. Dolayısıyla, İstanbul da dahil olmak üzere Türkiye'nin farklı bölgelerinde, uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir. Spesifik vücut uzunlukları yaygın literatürde kolayca bulunmayabilir, ancak Tegenaria cinsinin diğer üyelerine benzer boyutlardadır (genellikle 8-15 mm arası gövde uzunluğu).
• Renk: Genellikle kahverengi, gri veya bej tonlarında olup, üzerinde kamuflaj sağlamaya yardımcı olan desenler bulunabilir. Tegenaria türleri genellikle grimsi-kahverengi tonlarındadır ve karınlarında "balık kılçığı" benzeri desenler bulunabilir. Bacakları genellikle gövdesine göre daha uzun ve tüylüdür.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Ağları: Tegenaria averni, diğer Agelenidae üyeleri gibi, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin altında, kaya çatlaklarında veya evlerin kuytu köşelerinde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Ağın geniş kısmı avı yakalamak için bir tuzak görevi görürken, dar tünel kısmı örümceğin saklandığı ve pusuya yattığı yerdir.
• Genital Morfoloji: Tür teşhisi için, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinin detaylı incelenmesi esastır. Endemik bir tür olduğu için, diğer Tegenaria türlerinden ayrımı bu morfolojik özelliklerle yapılır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria averni, Türkiye'ye özgü, endemik bir huni ağ örümceğidir. Genellikle gizli bir yaşam sürer ve ağlarını dış mekanlarda, yer seviyesine yakın korunaklı yerlere veya bazen insan yapımı ortamlara kurarlar. Zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz; ekosistemdeki böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli rol oynayan faydalı canlılardır. Türkiye biyoçeşitliliği içindeki endemik statüsü, bu türün araştırılmasını ve korunmasını daha da önemli kılmaktadır."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Tegenaria averni, tipik olarak zemin seviyesinde, taşların, kütüklerin, yaprak döküntüsünün altında, kaya çatlaklarında veya binaların az rahatsız edilen köşelerinde huni şeklinde ipek ağlar inşa eder.
• Habitat Tercihi: Türkiye'deki kayıtlarına dayanarak, genellikle doğal habitatlarda (ormanlık alanlar, çalılıklar, taşlık araziler) ve bazen insan yerleşim yerlerinin yakınındaki dış alanlarda veya binaların içinde (bodrum katları, depolar) bulunabilirler.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Gündüzleri genellikle yuvalarının içinde gizlenirler ve av için gece veya alacakaranlıkta aktif hale gelebilirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer omurgasızlardır.
• Üreme: Üreme döngüleri ve spesifik detaylar hakkında sınırlı bilgi bulunmakla birlikte, diğer Tegenaria ve Agelenidae üyelerinde olduğu gibi dişilerin yumurta kesesi (kokon) ürettiği ve yavrulara bir süre bakıcılık yaptığı düşünülmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Tegenaria averni de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Tegenaria averni'nin insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Boyutları nedeniyle ürkütücü görünseler de, genellikle agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırık vakaları nadirdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Tegenaria averni'nin zehri, insanlar için ciddi bir sağlık riski taşımaz. Bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer şekilde lokal ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi hafif semptomlar görülebilir. Bu semptomlar genellikle kendiliğinden kısa sürede geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez. Bu örümcekler doğal yaşamın bir parçasıdır ve insanlarla temasları genellikle nadirdir. Halk arasında bazen büyük ev örümcekleriyle karıştırılsalar da, korkulacak bir durumları yoktur ve faydalı canlılardır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Tegenaria averni Kayıtları

Tegenaria averni, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş, aynı zamanda Türkiye'ye endemik olduğu belirtilen bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Dolayısıyla, Türkiye'nin farklı bölgelerindeki uygun habitatlarda bu türle karşılaşmanız mümkündür. İstanbul'da doğrudan bir kaydı olmasa da, Tegenaria cinsinin diğer üyelerinin Türkiye genelinde yaygın olduğu göz önüne alındığında, potansiyel olarak bulunabileceği düşünülebilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
4. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/5800497 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. "Checklist of the spiders of Turkey" - N. Topçu, M. Demir, O. Seyyar, İ. D. Aktaş (2005): Türkiye örümcek faunasının kapsamlı bir listesi olup, bu türü de içermektedir.
6. Kaynağa Erişim: https://www.munisentzool.org/yayin/vol12/issue2/vol12issue2-5839655.pdf (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. "Diversity and Conservation of Endemic Spiders (Arachnida: Araneae) in Turkey" - O. Seyyar, N. Topçu, M. Demir (2017): Türkiye'deki endemik örümcek türlerini listeleyen bir makaledir ve Tegenaria averni'yi de içermektedir.
8. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/428586 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. Ponomarev, A. V. (1999): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
10. Ponomarev, A. V. (1999). New species of spiders of the family Agelenidae (Aranei) from the Caucasus. Arthropoda Selecta 8(2): 107-111. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. Not: Bu makalede tür "Caucasus" bölgesinden bahsedilse de, WSC ve diğer Türkiye kaynakları tarafından Türkiye kaydı olarak da doğrulanmıştır, bu da türün Kafkasya-Türkiye sınır bölgelerinde yayılış gösterdiğini düşündürmektedir.