Scophthalmidae
Scophthalmidae Ailesi: Kalkan ve Akrabaları
Scophthalmidae, halk arasında kalkan balığıgiller olarak bilinen, benzersiz fiziksel özelliklere sahip bir yassı balık ailesidir. Bu ailenin üyeleri, özellikle sol gözlü yassı balıklar olarak tanınır ve okyanus zemininde yaşama mükemmel şekilde adapte olmuşlardır. Hem lezzetli etleri hem de ilginç biyolojileriyle dikkat çekerler.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Scophthalmidae ailesi, genellikle Kuzey Atlantik'te ve Akdeniz'de yaşayan yaklaşık 7 cins ve 25 türü kapsayan bir ailedir. En belirgin özelliği, gözlerinin her ikisinin de kafatasının sol tarafında bulunmasıdır (sinistral). Vücutları asimetrik, oval ve yassıdır, bu da onların deniz tabanında kolayca gizlenmelerini sağlar.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
- Sınıf (Class): Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
- Takım (Order): Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
- Aile (Family): Scophthalmidae (Rafinesque, 1815)
2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları
Scophthalmidae üyelerinin vücutları, taban yaşamına adapte olmuş, yassı bir diske benzer. Yüzgeçleri vücutlarının kenarlarını çevreler. Dikkate değer bir diğer özellik, üst yüzeylerindeki derinin kamuflaj yeteneğidir. Bu balıklar, içinde bulundukları zeminin rengini ve desenini taklit edebilirler.
- Yaşam Alanı: Kıyıya yakın sığ sulardan 100 metreyi aşan derinliklere kadar kumlu, çamurlu veya çakıllı deniz tabanlarında yaşarlar. Genellikle kendilerini kısmen kuma gömerek avlarını veya yırtıcıları beklerler.
- Beslenme: Etçildirler. Besinleri arasında küçük balıklar, yengeçler, karidesler, kabuklular ve diğer omurgasızlar bulunur.
3. Ekolojik ve Ticari Önemi
Scophthalmidae ailesi, deniz ekosisteminde hem yırtıcı hem de av olarak önemli bir rol oynar. Deniz tabanındaki canlı popülasyonlarını dengelemeye yardımcı olurlar.
- Ticari Değer: Bu ailenin üyeleri, dünya genelinde ve özellikle Avrupa'da yüksek ekonomik değere sahiptir. En popüler türler, lezzetli etleri nedeniyle ticari balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği (akuakültür) için büyük birer kaynaktır.
Türkiye'deki Temsilcileri
Türkiye'nin denizlerinde Scophthalmidae ailesinin en bilinen ve en değerli üyesi kalkan balığıdır (Scophthalmus maximus).
- Scophthalmus maximus (Kalkan Balığı): Özellikle Karadeniz'in soğuk sularında yaşayan, eti çok lezzetli ve değerli bir balıktır. Aşırı avlanma nedeniyle popülasyonu tehdit altındadır ve bu nedenle avlanma kotaları ve yasakları uygulanmaktadır.
Fotoğraf: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kalkan_bal%C4%B1%C4%9F%C4%B1#/media/Dosya:Scophthalmus_maximus_3.jpg
