Pomadasys incisus
Pomadasys incisus, Haemulidae (Gronyan veya Horozbina Giller) familyasından gelen, Atlantik kökenli bir balık türüdür. İngilizcede "Bastard Grunt" (Yalancı Homurdanan) veya İspanyolcada "Roncador" (Homurdanan) olarak bilinir.
Bu tür, Akdeniz'de nispeten bol bulunan termofilik (sıcağı seven) bir türdür ve bazı bilimsel çalışmalar onu Akdeniz'deki iklim değişikliğini ve "tropikalleşmeyi" gösteren biyo-gösterge türlerden biri olarak kabul eder.
I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme
SeviyeBilimsel AdıTürkçe Adı / AçıklamaÂlem (Kingdom)AnimaliaHayvanlarAile (Family)HaemulidaeGronyan (Homurdanan Balıklar) GillerCins (Genus)PomadasysTür (Species)P. incisusYabancı AdıBastard Grunt / RoncadorTanımlayanBowdich, 1825Latince Anlamıincisus: Latince'de "kesik" veya "çentikli" anlamına gelir; bu, türün belirli morfolojik özelliklerine atıf yapabilir.
II. Morfolojik ve Fiziksel Özellikler
- Boyut ve Yaşam Süresi: Maksimum 53,5 cm total boya ulaşabilir, ancak yaygın olarak 25 cm civarındadır. Maksimum bildirilen yaşı 7 yıldır.
- Vücut Şekli: Uzunlamasına ve basık bir gövdeye sahiptir.
- Renk ve Desen:
- Sırt kısmı koyu kahverengi, karın kısmı ise gümüşi beyazdır.
- Vücudun yanlarında ve sırtında bazen büyük koyu lekeler bulunabilir, ancak asla küçük benekler veya bantlar şeklinde değildir.
- Solungaç kapağının (operkulum) üst açısında siyah bir leke bulunur.
- Ayırt Edici Özellikler:
- Ağız küçüktür ve üst çene (maksilla) gözün ön kenarına ulaşmaz.
- Çenesinin ucunda, bir çukurun önünde iki adet gözenek bulunur.
- Anal yüzgecin üçüncü diken ışını, ikinciden daha uzun veya ona eşittir.
- Ses Çıkarma: Haemulidae familyasının diğer üyeleri gibi, yakalandığında veya tehdit altında olduğunda yutak dişlerini gıcırdatarak duyulabilir "homurdanma" sesleri çıkarabilir.
III. Habitat, Ekoloji ve Üreme
- Dağılım: Doğu Atlantik Okyanusu'na özgüdür; İspanya'dan (Galiçya) Angola'ya kadar uzanır. Akdeniz'de de yaygındır ve burada yerleşik bir popülasyona sahiptir (Atlantik kökenli bir türdür, Lessepsian göçmen değildir).
- Habitat: Demersal (dipte yaşayan) ve acil (acı suya toleranslı) bir türdür.
- Derinlik: Genellikle 10 metreden 100 metreye kadar olan sığ sularda bulunur.
- Zemin: Sert zeminler (kayalık) ve kumlu zeminler üzerinde bulunur.
- Ekoloji: Cinsel olgunluğa eriştiğinde Haliçlere ve lagünlere girebilir.
- Beslenme: Etçil bir beslenme düzenine sahiptir; dipte ve dibe yakın yaşayan omurgasızlarla beslenir.
- Üreme:
- Eşey Durumu: Gonokorik bir türdür; yani bireylerin eşeyleri ayrıdır (hermafroditizm gözlenmez).
- Olgunluk: İkinci yılının sonunda (183 mm boyda) cinsel olgunluğa ulaşır.
- Üreme Dönemi: Genel olarak yıl boyunca yumurta bırakabilir, ancak Akdeniz'in kuzeyinde üreme yaz aylarında gerçekleşir.
- Üreme Şekli: Yumurta bırakır (Ovipar) ve üreme sırasında belirgin çiftleşme gözlemlenir.
IV. Ticari Önemi, Korunma Durumu ve Zehirlilik
- Ticari Değer: Ticari olarak avlanan bir türdür, ancak Akdeniz'in bazı bölgelerinde (örneğin Yunanistan'da) ticari değeri düşüktür. Kanarya Adaları gibi bölgelerde en bol kıyı türlerinden biridir.
- Zehirlilik: Pomadasys incisus insanlar için zararsızdır (Harmless).
- Korunma Durumu (IUCN Red List): Küresel popülasyonu ve geniş dağılımı nedeniyle Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2009 değerlendirmesi).
- Balıkçılık Baskısı: Kanarya Adaları'ndaki araştırmalar, balığın cinsel olgunluğa erişmeden avlanmasının (168 mm'de yakalanma, 183 mm'de olgunluk) aşırı avlanma riskini işaret ettiğini göstermektedir.
Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kullanılan Harici Kaynaklar
- FishBase: Pomadasys incisus, Bastard grunt - Link
- ResearchGate (Life history): Life history of Pomadasys incisus (Osteichthyes: Haemulidae) in the Canarian Archipelago - Link
- ResearchGate (Preliminary biological data): Preliminary biological data on Pomadasys incisus (Osteichthyes: Haemulidae) in the Aegean Sea, Greece - Link
- FishBase (Field Guide): Pomadasys incisus - Link
