Platycnemis pennipes

Platycnemis pennipes – Beyazbacaklı İğne Böceği

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Odonata (Eşkanatlılar)
• Alt Takım: Zygoptera (İğne Böcekleri / Düzkanatlılar)
• Familya: Platycnemididae (Beyazbacaklı İğne Böcekleri)
• Cins: Platycnemis
• Tür: Platycnemis pennipes (Pallas, 1771)

Yayılış ve Habitat

• Doğal Yayılış: Avrupa’nın büyük kısmı, Batı Asya ve Türkiye’de yaygındır.
• Türkiye’deki Durumu: Marmara, Karadeniz, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde gözlemlenmiştir.
• Habitat:
• Yavaş akan nehirler, dereler, kanallar
• Göl kenarları ve su bitkileriyle zengin su sistemleri
• Açık ve güneşli alanlarda daha sık görülür

Morfolojik Özellikler

• Boy: Yaklaşık 32–35 mm
• Renk:
• Erkeklerde: Açık mavi-gri gövde, siyah çizgili toraks (göğüs bölgesi)
• Dişiler: Soluk sarımsı veya açık yeşil tonlar
• Gözler: Başın iki yanında; geniş aralıklı
• Kanatlar: Saydam ve dar; dinlenirken vücuda paralel tutulur
• Ayırt Edici Özellik:
• Erkeklerin arka bacakları geniş, beyaz ve düzleşmiş görünür
• Bacaklarıyla “sallanarak” gösteri yaparlar (gözlemde ayırt edici davranış)

Yaşam Döngüsü

1. Yumurta

• Dişi birey yumurtalarını su bitkilerinin içine ya da doğrudan suya bırakır
• Yaz ortasında (Haziran–Temmuz) yumurtlama yaygındır
• Yumurtalar birkaç hafta içinde açılır

2. Nimf (Larva)

• Suda yaşar; yırtıcıdır (sivrisinek larvaları ve küçük omurgasızlarla beslenir)
• 10'dan fazla evre geçirir (instar)
• Gelişim süresi: 1 yıl (bazı bölgelerde daha kısa olabilir)

3. Metamorfoz

• Nimf, su bitkisine çıkar ve dış kabuğundan çıkarak ergin hâline geçer
• Kanatlar kuruyana kadar hareketsiz kalır (1–2 saat)

4. Ergin Birey

• Mayıs–Ağustos arası aktiftir
• Erkekler bölgelerini korur, dişilere kur yapar
• Çiftleşme sonrası döngü tekrar başlar

Ekolojik Rolü

• Yırtıcıdır:
• Nimfler: Sucul canlıları avlayarak su dengesini sağlar
• Erginler: Uçan küçük böcekleri avlar (ör. sinekler, küçük kelebekler)
• Biyoindikatör Tür:
• Suyun oksijen seviyesi ve temizliği hakkında fikir verir
• Varlığı, ekosistemin sağlıklı olduğunu gösterir

Koruma ve Tehditler

• Koruma Durumu:
• IUCN: Asgari Endişe (Least Concern)
• Yaygın ve güçlü popülasyonlara sahip, ancak lokal tehditler vardır
• Başlıca Tehditler:
• Tarımsal ilaçlar
• Sulak alanların kurutulması
• Su kanalizasyonu ve kirlilik

Gözlem Notları

• Sessiz, açık sulak alanlarda sabah erken saatlerde rahatlıkla gözlemlenebilir
• Erkekler, beyaz arka bacaklarını sallayarak bölgelerini işaretler
• Dinlenirken genellikle kamışların uçlarına konarlar