Peracarida
Peracarida, Malacostraca sınıfına ait çok büyük ve çeşitli bir üst takımdır. Bu üst takım, tespih böceklerinden (Isopoda) tatarcıklara (Amphipoda) kadar birçok farklı kabuklu grubunu içerir. Peracarida'nın en ayırt edici özelliği, yavrularını vücutlarının altında özel bir kuluçka kesesinde taşıyan deniz, tatlı su ve karasal habitatlara uyum sağlamış canlıları barındırmasıdır.
Temel Özellik ve Taksonomi
Peracarida, Malacostraca sınıfında yer alan ve fosil kayıtları yaklaşık 365 milyon yıl öncesine (Geç Devoniyen dönemine) dayanan çok eski bir gruptur.
- Ayırt Edici Özellik (Marsupium): Peracarida üyeleri, yumurtaları ve embriyoları dış ortamdan koruyan, dişinin göğüs bacaklarının tabanında bulunan oöstegitler (yumurta taşıyan plaklar) tarafından oluşturulan bir kuluçka kesesine (marsupium) sahip olmalarıyla diğer kabuklulardan ayrılır. Yumurtalar burada gelişir ve yavrular serbest yüzen bir larva aşaması geçirmeden (nauplius larvası gibi) annenin küçük kopyaları olarak marsupium'dan çıkarlar.
- Boyut Çeşitliliği: Türlerin çoğu küçüktür (genellikle 2 cm'den az), ancak aralarındaki en büyük tür olan derin denizlerde yaşayan Dev Isopod (Bathynomus giganteus) 76 cm'ye kadar erişebilir.
- Habitat Çeşitliliği: Denizler, acı sular, tatlı sular ve karasal ortamlar dahil olmak üzere, kabuklular arasında en geniş habitat çeşitliliğine sahip gruplardan biridir.
Peracarida Üst Takımına Dahil Olan Önemli Takımlar
Peracarida, farklı vücut formlarına ve yaşam tarzlarına sahip birçok takımı içerir. Başlıca takımları şunlardır:
- Isopoda (Tespih Böcekleri):
- Vücutları sırt-karın yönünde basıktır.
- Deniz, tatlı su ve karasal (Oniscidea alt takımı) türleri bulunur.
- Amphipoda (Tatarcıklar):
- Vücutları yanlardan basıktır.
- Çoğu deniz ve tatlı su habitatlarında yaşar.
- Mysida (Mizit Karidesleri):
- Küçük, karides benzeri deniz kabuklularıdır. Genellikle plankton olarak veya dipte yaşarlar.
- Cumacea (Kumalar):
- Göğüs kısmı şişkin, karın kısmı ince ve uzundur. Çoğunlukla deniz dibinde kum veya çamur içinde yaşarlar.
Yanlış Bilinen Doğru Bilinen Mitolojik Bilgi: "Gizli Kalkanın Annesi"
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin Notu: Peracarida'nın evrimsel başarısının anahtarı, şüphesiz ki marsupium yapısıdır. Yavruların korunmasız larva aşamasını atlayarak annenin güvenli kesesinde gelişmesi, türün hayatta kalma oranını ve farklı habitatlara yayılımını olağanüstü artırmıştır.
- Yanlış Bilinen (Mit): Suda yaşayan canlıların yavruları her zaman serbestçe yüzer.
- Gerçek (Biyolojik Gerçek/Mitolojik Sembol): Peracarida'nın dişi bireylerinin, yumurtaları bir kesede, dış tehditlerden uzakta, annenin vücut ısısı ve bakımı altında taşıması, mitolojide "Gizli Kalkanın Annesi" figürünü temsil eder. Bu durum, en kırılgan varlıkları korumak için fedakarlığın ve içe dönük gücün sembolüdür. Bu 'gizli kalkan' sayesinde, bu kabuklular türlerinin devamlılığını, çevrelerindeki büyük ve tehditkar yırtıcılara rağmen yüz milyonlarca yıldır başarıyla sürdürmüştür.
Kaynak
- Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Peracarida - Vikipedi (Genel özellikler, boyut ve fosil kaydı)
- karides - Türkçe İngilizce Sözlük - Tureng (Dahil olan gruplar ve genel tanım)
- Isopoda - Vikipedi (Marsupium yapısı ve üreme stratejisi)
Fotoğraf: https://tr.wikipedia.org/wiki/Peracarida#/media/Dosya:Bathyporeia_elegans.jpg
