Oecobius cellariorum

Türkçe Adlandırma: Oecobius cellariorum için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Ancak, familyasına (Oecobiidae - Duvar Örümcekleri) ait olması ve sıklıkla evlerin içinde bulunması nedeniyle "Duvar Örümceği" veya genel "yuva örümceği" adlandırması kullanılabilir.

Oecobius cellariorum, Oecobiidae familyasına ait küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, özellikle ağlarını kullanma biçimleri ve yassı vücut yapılarıyla dikkat çekerler. Genellikle duvarlarda, taş altlarında veya iç mekanlarda köşe ve çatlaklarda küçük, yassı ağlar kurarlar. İlk kez 1836 yılında Dugès tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Oecobius cellariorum'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Oecobiidae Blackwall, 1862 (Duvar Örümcekleri)
• Açıklama: Bu familya, küçük ve genellikle yassı vücutlu örümcekleri içerir. Ağlarını genellikle duvarlarda veya diğer düz yüzeylerde oluşturan "dağınık ağ örücüleri" olarak bilinirler.
• Cins (Genus): Oecobius Lucas, 1846
• Tür (Species): Oecobius cellariorum (Dugès, 1836)
• Açıklama: Tür, 1836 yılında Antoine Dugès tarafından tanımlanmıştır. Tür adı "cellariorum" Latince'de "kilerlerin/mahzenlerin" anlamına gelir ve bu örümceklerin sıklıkla iç mekanlarda bulunmasına atıfta bulunur.

Genel Bilgiler

• Familya: Oecobiidae
• Tip: Küçük boyutlu, yassı vücutlu, ağ kuran ve genellikle sinantropik (insan yerleşim alanlarında yaşayan) bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Esas olarak Güney Avrupa'dan Kuzey Afrika, Ürdün ve İran'a kadar geniş bir doğal yayılım alanına sahiptir. Ancak, insan faaliyetiyle birlikte ABD, Çin ve Japonya gibi dünyanın farklı bölgelerine de tanıtılmıştır (invaziv bir tür olarak). Türkiye'de de yaygın olarak bulunan türlerden biridir. İzmir, Antalya ve Uludağ gibi bölgelerde kayıtları mevcuttur.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Çok küçük örümceklerdir. Dişi bireylerin vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 3 mm civarındadır. Erkekler ise biraz daha küçük olup 2 ila 2.5 mm civarındadır.
• Renk: Vücut renkleri genellikle soluk tonlardadır. Abdomen (karın) açık gri renkte olup, üzerinde dar, koyu bir kalp işareti ve küçük koyu lekelerden oluşan bir desen bulunabilir. Karapaks (ön gövde) soluk bej renginde olup, merkezde silik koyu bir desen görülebilir. Bacaklar soluk bej olup, üzerinde silik koyu halkalar bulunabilir. Erkek ve dişilerin renkleri ve desenleri birbirine oldukça benzerdir.
• Vücut Şekli: Yassı ve yuvarlak karınları, dar alanlara ve çatlaklara kolayca girmelerini sağlar.
• Kribellum: Diğer Oecobiidae üyeleri gibi, Oecobius cellariorum da kribellum adı verilen özel bir ipek salgı organına sahiptir. Bu organ, tarak benzeri bir yapı (kalamistrum) ile birlikte çalışarak avı sarmak için ince, püsküllü ipekler üretir.
• Gözler: Sekiz gözü vardır ve tipik olarak kümelenmiş bir düzende bulunurlar.
• Ayırt Edici Özellikler: Çok küçük boyutu, yassı vücudu ve özellikle iç mekanlarda, duvar köşelerinde oluşturduğu karakteristik "dağınık" veya "yıldız şekilli" ağları.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Oecobius cellariorum, genellikle duvarlarda, tavan köşelerinde, pencere kenarlarında veya taşların altında, çatlaklarda küçük, yassı, yuvarlak veya yıldız şeklinde ipek ağlar kurarlar. Bu ağlar, ipek iplikleri ile yüzeye sabitlenmiş ve avlarını tuzağa düşürmek için tasarlanmıştır. Ağın merkezinde genellikle örümceğin saklandığı küçük, tüp şeklinde bir sığınak bulunur.
• Habitat Tercihi: Kuru ve sıcak alanları tercih ederler. Doğal habitatları taş altları ve kuru, sıcak bölgelerdir. Ancak, insan yerleşim alanlarına iyi adapte olmuşlardır ve evlerin içindeki duvarlarda, bodrumlarda, depolarda ve diğer korunaklı yerlerde sıkça bulunabilirler. Bu nedenle sinantropik bir tür olarak kabul edilirler.
• Yaşam Tarzı: Büyük ölçüde gececil (noktürnal) olsalar da, gündüzleri de ağlarında veya sığınaklarında aktif olabilirler. Oldukça hareketli ve hızlı örümceklerdir, rahatsız edildiklerinde şaşırtıcı derecede hızlı koşabilirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Ana besinlerini genellikle küçük böcekler ve diğer küçük eklembacaklılar oluşturur. Özellikle karıncalar ve ev sinekleri gibi yaygın ev zararlılarıyla beslenirler. Küçük boyutları nedeniyle, çok küçük avlarla beslenirler.
• Avlanma Tekniği: Avlarını yakalamak için özel bir teknik kullanırlar. Av ağlarına takıldığında, örümcek avın etrafında hızla dönerek kribellumundan salgıladığı püsküllü, yapışkan ipekleri avın üzerine fırlatır. Bu ipekler avı hızla sararak hareketsiz hale getirir. Av tamamen sarıldığında, örümcek ısırarak zehir enjekte eder ve sindirir. Bu "fırlatma" tekniği, onların avcı olarak etkinliğini artırır.
• Üreme: Dişiler genellikle küçük yumurta keseleri (ootheca) üretirler. Bu keseler, çok az sayıda yumurta içerebilir ve dişiler tarafından ağ içinde korunur. Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra da bir süre anneyle kalabilirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm örümcekler gibi Oecobius cellariorum da zehirlidir. Zehir bezlerine sahiptir ve avlarını etkisiz hale getirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Oecobius cellariorum, insanlar için tıbbi açıdan önemsiz veya çok düşük tıbbi öneme sahip kabul edilirler. Boyutları son derece küçük olduğundan (birkaç milimetre), insan derisini delebilmeleri pratik olarak imkansızdır ve genellikle insanlarla doğrudan temastan kaçınırlar. Isırık vakaları bildirilmemiştir ve insanlar üzerinde ciddi bir tehlike oluşturduğu düşünülmemektedir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Küçük boyutlu örümceklerin zehirlerinin insan için genellikle tıbbi sorun yaratmadığı genel kabul gören bir bilgidir. Bu familyadaki türlerin zehir miktarı çok küçük olduğundan insan için tıbbi sorun yaratması beklenmez.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda, küçük boyutu nedeniyle hissedilmeyecek kadar hafif veya çok hafif, lokal bir reaksiyon beklenir:
• Hafif bir kaşıntı veya karıncalanma hissi.
• Gözle görülür bir şişlik, kızarıklık veya ağrı genellikle beklenmez. Bu semptomlar kendiliğinden kısa sürede düzelir ve tıbbi müdahale gerektirmez. Ciddi sistemik etkiler (genel zehirlenme belirtileri, anafilaktik şok gibi ağır alerjik reaksiyonlar) veya nekroz bu tür örümceklerin ısırıklarında beklenmez ve bildirilmemiştir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Oecobius cellariorum ısırığı için özel bir antidot veya karmaşık bir tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Uygulanacak ilk yardım genellikle semptomatik tedaviden ibarettir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Varsa hafif şişliği veya rahatsızlığı azaltmak için soğuk kompres uygulanabilir.
4. Doktor Başvurusu: Çok nadiren de olsa, ısırık bölgesinde alerjik bir reaksiyon veya anormal bir semptom gözlemlenirse bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Ancak bu durum, Oecobius cellariorum gibi küçük ve zararsız türler için pek olası değildir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
3. Wikipedia: Oecobius cellariorum hakkında genel bilgiler, morfoloji, habitat ve yayılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: Oecobius cellariorum - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Oecobius_cellariorum (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
5. araneae - Spiders of Europe: Avrupa'daki örümcek türleri hakkında detaylı bilgi ve görseller sunan bir veritabanı.
6. Kaynağa Erişim: araneae - Spiders of Europe. Oecobius cellariorum. https://araneae.nmbe.ch/data/330/Oecobius_cellariorum (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
7. ArachnoPhoto: Oecobius cellariorum'un fiziksel özellikleri ve habitatı hakkında bilgiler.
8. Kaynağa Erişim: Oecobius cellariorum (Dugès, 1836) - ArachnoPhoto. https://www.arachnophoto.com/en/oecobiidae-2/oecobius-cellariorum/ (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
9. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
10. Kaynağa Erişim: GBIF. Oecobius cellariorum. https://www.gbif.org/species/2162512 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
11. ResearchGate: Oecobius cinsi üzerine İsrail'deki araştırmaları içeren makale, türün habitat ve dağılımına dair akademik bilgiler sunar.
12. Kaynağa Erişim: Marusik, Y. M., & Zonstein, S. L. (2024). The spider genus Oecobius (Araneae: Oecobiidae) in Israel, with description of a new species and new synonymies. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/382464122_The_spider_genus_Oecobius_Araneae_Oecobiidae_in_Israel_with_description_of_a_new_species_and_new_synonymies (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
13. Türkiye'deki Örümcek Faunasını Konu Alan Akademik Çalışmalar: Çeşitli üniversitelerin açık bilim havuzlarındaki yüksek lisans/doktora tezleri, Oecobius cellariorum'un Türkiye'deki bazı illerdeki varlığını ve habitat bilgilerini doğrulamaktadır.

Derek Sikes, Alaska Üniversitesi Müzesi - http://v3.boldsystems.org/