Heriaeus setiger

Heriaeus setiger, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Heriaeus cinsi, genellikle kıllı veya tüylü vücutlarıyla ve bitki örtüsü üzerinde mükemmel kamuflaj yetenekleriyle dikkat çeker.

Heriaeus setiger, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1875 yılında O. Pickard-Cambridge tarafından tanımlanmıştır. "Setiger" tür adı, Latince "kıl taşıyan" veya "kıllı" anlamına gelir ve örümceğin vücudunu kaplayan belirgin kıllara atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Heriaeus setiger'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
Cins (Genus): Heriaeus Simon, 1875
Tür (Species): Heriaeus setiger O. Pickard-Cambridge, 1875

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Heriaeus setiger, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Orta Asya, Azerbaycan ve İran'da yayılış gösteren bir türdür. Daha çok doğu Palearktik bölgesine özgü bir dağılım sergilemektedir.

Türkiye'de bu türün varlığına dair güvenilir bilimsel kayıtlara doğrudan rastlanmamıştır. Ancak, Thomisidae familyasının ve Heriaeus cinsinin Türkiye'de geniş bir dağılıma sahip olduğu ve özellikle doğu bölgelerde benzer türlerin bulunabileceği göz önüne alındığında, gelecekteki araştırmalarla varlığı tespit edilebilir. Şu anki konum olan İstanbul'da varlığı teyit edilmemiştir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Heriaeus setiger genellikle küçük ila orta büyüklükte bir yengeç örümceğidir. Cinsin diğer üyeleriyle benzer boyutlara sahip olması beklenir.
Dişi ve Erkek: Vücut uzunlukları genellikle birkaç milimetre civarındadır. Erkekler dişilerden daha küçük olma eğilimindedir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, adından da anlaşılacağı gibi belirgin bir şekilde tüylü/kıllı bir görünüme sahiptir. Vücudunu kaplayan uzun, genellikle açık renkli kıllar, ona "pamuksu" bir görünüm kazandırır ve kamuflajına yardımcı olur.
Genel Görünüm: Vücut rengi genellikle yaşadığı ortama uyum sağlayacak şekilde yeşilimsi, sarımsı veya kahverengimsi tonlarda olabilir. Bu renkler, bitki örtüsü arasında mükemmel bir gizlenme sağlar.
Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle vücut rengiyle uyumlu, yoğun tüylerle kaplıdır.
Bacaklar: Vücutla aynı renk tonlarında ve kıllıdır. Ön iki çift bacak, tipik yengeç örümceklerinde olduğu gibi avı yakalamak için daha güçlü ve yana doğru açılmış bir duruşa sahiptir.
Karın (Opisthosoma): Oval bir şekle sahiptir ve genellikle karapaks ile benzer renkte olup, yoğun tüylerle kaplıdır. Karın üzerinde belirgin desenler olabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Diğer Heriaeus türleri gibi, H. setiger'in en belirgin özelliği yoğun tüylü vücududur. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Bu türlerin morfolojik detayları, yakın akraba türlerle arasındaki farkı belirlemede kritik öneme sahiptir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Heriaeus setiger, adından da anlaşılacağı gibi belirgin tüyleriyle bilinen bir yengeç örümceği türüdür. Orta Asya ve İran gibi bölgelerde yayılış gösterir. Bu tüyler, yaşadığı bitki örtüsü arasında kamufle olmasını sağlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; doğadaki böcek popülasyonlarının dengesinde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Heriaeus setiger, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, avlarını beklemek için çiçekler, kuru otlar, çalılar ve diğer otsu bitki örtüsü üzerinde kamufle olurlar. Uzun tüyleri ve rengi, bulundukları ortamda neredeyse görünmez olmalarını sağlar.
Avlanma Davranışı: Özellikle çiçekleri ve bitki örtüsünü ziyaret eden küçük böcekleri (sinekler, arılar, kelebekler, böcek larvaları vb.) avlarlar. Avlarını güçlü ön bacaklarıyla hızla kavrarlar.
Habitat Tercihi: Genellikle kuru otlaklar, bozkırlar, orman kenarları ve çalılıklar gibi açık ve sıcak habitatlarda bulunurlar. Bitki örtüsünün yoğun olduğu, çiçekli alanları tercih ederler.
Üreme ve Yaşam Döngüsü: Dişiler yumurta keselerini genellikle bir ipek tabakasıyla sararak uygun bir bitkinin yaprağına veya sapına yerleştirir ve yavrular çıkana kadar bu keseyi koruyabilirler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Heriaeus setiger de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Heriaeus setiger da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı oldukça düşüktür; çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynayan faydalı canlılardır. Heriaeus setiger gibi türlerin zehirleri insanlar için zararsızdır. Onlar doğanın dengesinin bir parçasıdır ve rahatsız edilmedikçe insanlara zarar vermezler."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2167223 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak. (Bu türün Türkiye'deki varlığı hakkında bilgi vermediği görüldü)
https://www.gbif.org/occurrence/1848777130