Heriaeus pilosus

Heriaeus pilosus, halk arasında "Yengeç Örümcekleri" olarak bilinen Thomisidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri, ağ örmek yerine avlarını pusu kurarak yakalamalarıyla tanınır. Heriaeus cinsi, genellikle kıllı veya tüylü vücutlarıyla ve bitki örtüsü üzerinde mükemmel kamuflaj yetenekleriyle dikkat çeker.

Heriaeus pilosus, Thomisidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1875 yılında Simon tarafından tanımlanmıştır. "Pilosus" tür adı Latince "tüylü" veya "kıllı" anlamına gelir ve örümceğin belirgin tüylü vücut yapısına atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Heriaeus pilosus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Thomisidae Sundevall, 1833 (Yengeç Örümcekleri)
Cins (Genus): Heriaeus Simon, 1875
Tür (Species): Heriaeus pilosus Simon, 1875

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Heriaeus pilosus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Kafkasya, İran ve Orta Asya'da yayılış gösteren bir türdür. Geniş bir Akdeniz ve Yakın Doğu dağılımına sahiptir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde Heriaeus pilosus yer almakta olup, ülkenin farklı coğrafyalarından, özellikle güney ve iç bölgelerden kayıtları mevcuttur. Şu anki konum olan İstanbul'da da uygun habitatlarda, özellikle otsu ve çalılık alanlarda karşılaşılması mümkündür.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Heriaeus pilosus küçük ila orta büyüklükte bir yengeç örümceğidir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 9 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3 ila 4.5 mm arasındadır ve dişilerden daha küçüktürler.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, adından da anlaşılacağı gibi belirgin bir şekilde tüylü/kıllı bir görünüme sahiptir. Vücudunu kaplayan uzun, beyazımsı veya açık renkli kıllar, ona "pamuksu" bir görünüm kazandırır ve kamuflajına yardımcı olur.
Genel Görünüm: Vücut rengi genellikle yeşilimsi-sarımsı ila açık kahverengimsi tonlardadır ve bulunduğu bitki örtüsüne (özellikle kuru otlar ve çiçekler) mükemmel uyum sağlar.
Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle açık renkli olup, yoğun tüylerle kaplıdır.
Bacaklar: Vücutla aynı renk tonlarında ve kıllıdır. Ön iki çift bacak, tipik yengeç örümceklerinde olduğu gibi avı yakalamak için daha güçlü ve yana doğru açılmış bir duruşa sahiptir.
Karın (Opisthosoma): Oval bir şekle sahiptir ve genellikle karapaks ile benzer renkte olup, yoğun tüylerle kaplıdır. Bazı bireylerde karın üzerinde belirsiz koyu lekeler veya desenler bulunabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Diğer Heriaeus türleri gibi, H. pilosus'un en belirgin özelliği yoğun tüylü vücududur. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Heriaeus pilosus, Akdeniz ikliminin ve bozkırların karakteristik yengeç örümceklerinden biridir. Vücudunu kaplayan yoğun tüyler, ona hem mükemmel bir kamuflaj sağlar hem de sıcak ve kuru ortamlara adapte olmasına yardımcı olur. Bu tür, ekosistemdeki böcek popülasyonlarını doğal yollarla kontrol etmede faydalıdır. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; doğadaki yerini bilmeli ve bu canlılara saygı duymalıyız."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Heriaeus pilosus, diğer yengeç örümcekleri gibi aktif avcılar değildir, pusu avcılarıdır. Ağ örmezler. Bunun yerine, avlarını beklemek için çiçekler, kuru otlar, çalılar ve diğer otsu bitki örtüsü üzerinde kamufle olurlar. Uzun tüyleri ve rengi, bulundukları ortamda neredeyse görünmez olmalarını sağlar.
Avlanma Davranışı: Özellikle çiçekleri ve bitki örtüsünü ziyaret eden küçük böcekleri (sinekler, arılar, kelebekler, böcek larvaları vb.) avlarlar. Avlarını güçlü ön bacaklarıyla hızla kavrarlar.
Habitat Tercihi: Genellikle kuru otlaklar, bozkırlar, orman kenarları, çalılıklar ve güneşli bahçeler gibi açık ve sıcak habitatlarda bulunurlar. Bitki örtüsünün yoğun olduğu, çiçekli alanları tercih ederler.
Üreme ve Yaşam Döngüsü: Erkek ve dişi bireylere genellikle Mayıs ve Ağustos ayları arasında rastlanır. Dişiler yumurta keselerini hazırlamak için genellikle bitki yapraklarını katlar veya ipek kullanarak korunaklı bir yuva oluşturur ve yavrular çıkana kadar bu keseyi korur.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Heriaeus pilosus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Thomisidae familyasının zehirleri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Heriaeus pilosus da dahil olmak üzere bu örümcekler genellikle küçük boyutludur ve zehirleri, avladıkları böcekler üzerinde etkili olacak şekilde evrimleşmiştir. İnsanlar tarafından ısırılma olasılığı oldukça düşüktür; çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve ancak sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırsalar bile, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık, lokal ağrı veya şişlik dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Yengeç örümcekleri, ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynayan faydalı canlılardır. Heriaeus pilosus gibi türlerin zehirleri insanlar için zararsızdır. Onlar doğanın dengesinin bir parçasıdır ve rahatsız edilmedikçe insanlara zarar vermezler."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
araneae - Heriaeus pilosus - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fenolojisi hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/532/Heriaeus_pilosus (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2167220 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2025).
Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.