Eratigena atrica

Harika bir örümcek türü daha! Eratigena atrica, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, "Dev Ev Örümceği" olarak da bilinen, Avrupa'da oldukça yaygın olan ve Kuzey Amerika'ya da taşınmış büyük bir örümcek türüdür. Bu tür de Eratigena cinsinin diğer üyeleri gibi genellikle tünel ağları kurmalarıyla bilinirler ve adının aksine evlere sıkça girerler.

Eratigena atrica: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Eratigena atrica için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Ancak İngilizcede "Giant house spider" (Dev ev örümceği) olarak bilinir. "Eratigena" cinsi, eski Tegenaria cinsinin bir anagramıdır ve 2013 yılında bu cinsten ayrılan türler için oluşturulmuştur. "Atrica" ise Latince "koyu" veya "siyahımsı" anlamına gelir, türün genel koyu rengine atıfta bulunur.

Eratigena atrica, Agelenidae familyasına ait büyük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1843 yılında Alman araknolog Carl Ludwig Koch tarafından Tegenaria atrica adıyla tanımlanmıştır. Daha sonra 2013 yılında yapılan revizyonlarla Eratigena cinsine aktarılmıştır. 2008 yılında Almanya'da Yılın Örümceği olarak seçilmiştir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Eratigena atrica'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Eratigena Bolzern, Burckhardt & Hänggi, 2013
• Tür (Species): Eratigena atrica (C. L. Koch, 1843)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Eratigena atrica, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Orta Asya ve Kuzey Afrika genelinde geniş bir yayılışa sahiptir. Özellikle Batı ve Orta Avrupa'da (İngiltere, Fransa, Almanya, İsviçre vb.) oldukça yaygındır. Ayrıca, Kuzey Amerika'nın Pasifik Kuzeybatısı'na da (ABD ve Kanada) yanlışlıkla tanıtılmış ve burada yerleşik bir tür haline gelmiştir.

Türkiye'de bu türün yaygın olarak bulunduğuna dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır. Türkiye örümcek faunası listelerinde adı geçmektedir. Dolayısıyla, İstanbul da dahil olmak üzere Türkiye'nin birçok yerinde uygun habitatlarda, özellikle evlerin içinde veya çevresinde bu türle karşılaşmanız oldukça mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Agelenidae familyasının en büyük örümceklerinden biridir ve "Dev Ev Örümceği" adını bu boyutundan alır.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 12–18 mm (bazı kaynaklara göre 18.5 mm'ye kadar) civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 10–15 mm civarındadır.
• Bacak Açıklığı: Erkeklerin bacak açıklığı oldukça değişken olup, 25 mm'den 75 mm'ye (7.5 cm) kadar ulaşabilir, bu da onları oldukça ürkütücü gösterebilir. Dişi bacak açıklığı tipik olarak 45 mm civarındadır.
• Renk: Ana rengi koyu çizimli açık kahverengidir. Genel olarak kahverengi veya koyu kahverengi bir renge sahiptirler.
• Prosoma (Ön Gövde/Karapaks): Üzerinde genellikle belirsiz sınırlara sahip iki uzunlamasına koyu şerit veya bant bulunur.
• Opisthosoma (Karın): Gri-kahverengi veya koyu kahverengi olup, üzerinde açık renkli (genellikle sarımsı) açılı lekeler (chevron desenleri) ve yanlarında açık noktalar bulunabilir.
• Bacaklar: Koyu kahverengi veya kırmızımsı kahverengi, kalın ve tüylüdür. Genellikle tek renklidirler (halkasızdırlar), bu da onları bazı benzer Tegenaria veya Eratigena türlerinden ayırır. Erkeklerin bacakları dişilere göre daha uzun ve incedir.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Ağları: Eratigena atrica, tipik olarak zemin seviyesinde, köşelerde, mobilya arkalarında veya dış mekanlarda uygun sığınaklarda huni şeklinde, düz, tabaka benzeri ağlar inşa eder. Ağın dar ucunda örümceğin saklandığı bir tünel bulunur.
• Hız: Kısa mesafelerde oldukça hızlı hareket edebilirler, saniyede 50 cm'ye kadar hızlara ulaşabilirler.
• Gözler: Sekiz gözü vardır ve bunlar iki sıra halinde düzenlenmiştir. Görsel hücre sayısı 400'den az olduğu için sadece ışık ve karanlığı ayırt edebilirler.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Eratigena atrica, Avrupa'nın en büyük ev örümceklerinden biridir ve Türkiye'de de yaygın olarak bulunur. Genellikle insan yerleşim yerlerinde, özellikle bodrum, garaj ve depolarda karşılaşılır. Boyutları nedeniyle korkutucu görünseler de, agresif değillerdir ve zehirleri insanlar için ciddi bir risk oluşturmaz. Ekosistemde, özellikle ev içi böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Eratigena atrica, genellikle evlerin köşelerinde, bodrum katlarında, garajlarda, kilerlerde, çatlaklarda veya dış mekanlarda taşların altında, odun yığınlarında huni şeklinde ipek ağlar inşa eder. Ağın geniş kısmı avı yakalamak için bir tuzak görevi görürken, dar tünel kısmı örümceğin saklandığı ve pusuya yattığı yerdir.
• Habitat Tercihi:Doğal Ortam: Mağaralar, kuru ormanlık alanlar (kaya ve kütük altları) gibi korunaklı, karanlık ve nemli yerleri tercih ederler.
• İnsan Yerleşimleri: Adından da anlaşılacağı gibi, insan evlerine, ahırlara, garajlara, ambarlara ve diğer yapılara iyi adapte olmuşlardır. Genellikle karanlık, nemli ve az kullanılan alanları (bodrum katları, çatı katları, dolaplar, kanal işleri, süpürgelikler, depolama kutuları) tercih ederler.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Gün boyunca tünelin içinde gizlenirler. Erkekler genellikle çiftleşme mevsimi olan yaz sonu ve sonbahar aylarında (Temmuz-Ekim arası) dişi arayışıyla dolaşırken evlerde daha sık görülürler. Dişiler yıl boyunca bulunabilir. Normalde 2-3 yıl yaşarlar, ancak 6 yıla kadar yaşadıkları gözlemlenmiştir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan böcekler, sinekler, diğer örümcekler ve küçük omurgasızlardır. Avı ağa düştüğünde hızla tünelden fırlar, onu zehriyle etkisiz hale getirir ve sindirir.
• Üreme: Dişiler, genellikle bir veya birden fazla yumurta kesesi (kokon) üretirler. Her keseden en az 60 örümcek yavrusu çıkar. Örümcek yavruları, örümcekler için alışılmadık bir şekilde, yaklaşık bir ay boyunca bir arada kalırlar (sosyalaltı davranış). Erkekler çiftleşmeden sonra genellikle ölürler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Eratigena atrica da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Eratigena atrica'nın insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Boyutları nedeniyle ürkütücü görünseler de, genel olarak agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar. Isırık vakaları nadirdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Dev ev örümceği Eratigena atrica'nın zehri, insanlar için ciddi bir sağlık riski taşımaz. Isırık durumunda genellikle hafif lokal reaksiyonlar (arı sokmasına benzer) görülebilir: ağrı, kızarıklık ve şişlik. Bu semptomlar genellikle kendiliğinden kısa sürede geçer. Nekrotik lezyonlara neden olduğuna dair iddialar bilimsel olarak doğrulanmamıştır ve genellikle yanlış teşhislerden kaynaklanır. Evlerde bulunmaları bir sorun teşkil etmez, aksine zararlı böcekleri avlayarak faydalı olabilirler."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Eratigena atrica Kayıtları

Eratigena atrica, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş yaygın bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde adı geçmektedir. Geniş Avrupa-Orta Asya yayılışına sahip olması nedeniyle, Türkiye'de de uygun habitatlarda (özellikle insan yerleşim yerlerinin içindeki ve çevresindeki karanlık, nemli ve az rahatsız edilen alanlar) yaygın olarak bulunabilir. İstanbul'da da varlığı bilinmektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. araneae - Eratigena atrica - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, boyutları ve Avrupa'daki dağılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/81/Eratigena_atrica (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. Wikipedia - Giant house spider (Eratigena atrica): Türün genel bilgileri, habitatı, zehirliliği ve Kuzey Amerika'daki durumu hakkında detaylı bilgi.
6. Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Giant_house_spider (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Summary for Eratigena atrica: Birleşik Krallık'taki dağılımı, habitatı ve ekolojisi hakkında detaylı bilgi.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Eratigena+atrica (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. Türkiye Yaban Hayatı - Eratigena atrica: Türkiye'deki varlığı hakkında bilgi.
10. Kaynağa Erişim: https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/eratigena-atrica-c-l-koch-1843 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
12. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/7783291 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
13. İstanbul İlaçlama - Örümcek Türleri Zehirli mi?: Eratigena atrica hakkında genel bilgiler ve İstanbul'daki potansiyel varlığına dair dolaylı bilgiler.
14. Kaynağa Erişim: https://www.istanbulilaclama.com/orumcek-ilaclama/ (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
15. Koch, C. L. (1843): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
16. Koch, C. L. (1843). Die Arachniden. Zehnter Band. C. H. Zeh'sche Buchhandlung, Nürnberg, 142 pp. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
17. Bolzern, A., Burckhardt, D., & Hänggi, A. (2013). "Phylogeny and taxonomy of European Tegenaria and Malthonica s. l. (Araneae: Agelenidae) revised." Journal of Arachnology, 41(3), 304-332. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
18. Darkone - Fotoğraf : Darkone , 7. Eylül 2004