Emballonuridae
Emballonuridae, memeliler sınıfının Yarasalar (Chiroptera) takımına ait bir familyadır ve yaygın olarak Çantakanatlı Yarasalar (Sac-winged Bats) olarak bilinir. Bu familya, adını, kanat zarlarında bulunan ve genellikle koku bezleri içeren keselerden (çantalar) alır. Çoğu böcekçil olan bu yarasalar, Eski Dünya'nın (Afrika, Asya, Avustralya) tropikal ve subtropikal bölgelerinde yaşarlar ve ekolokasyon yetenekleri oldukça gelişmiştir.
Emballonuridae Taksonomik Konumu
Çantakanatlı Yarasalar, yarasalar takımının geniş ve çeşitlilik gösteren alt gruplarından birini temsil eder.
Sınıf Mammalia (Memeliler) Takım Chiroptera (Yarasalar) Familya Emballonuridae (Çantakanatlı Yarasalar)
Bu familyanın üyeleri küçük ila orta boy yarasalardır.
Ayırt Edici Morfolojik Özellikler ve Davranış
Emballonuridae familyasını diğer yarasalardan ayıran en önemli özellikler, onların kanat ve kuyruk yapılarıyla üreme davranışlarına ilişkin adaptasyonlardır:
- Kanat Keseleri (Çantalar): Familyanın erkek üyelerinin bazılarında, ön kol hizasında kanat zarı üzerinde özel kese veya çanta şeklinde yapılar bulunur. Erkekler bu keseleri, salya, idrar ve diğer vücut salgılarını birleştirerek oluşturdukları koku verici sıvıları depolamak ve yaymak için kullanır. Bu "parfüm", tüneme alanlarını işaretlemek ve kur ritüellerinde dişileri cezbetmek için önemlidir.
- Kuyruk Zarı (Uropatagium): Kuyrukları genellikle kuyruk zarına (uropatagium) kısmen gömülüdür, ancak ucu serbest ve dışarıya doğru uzanır. Bu özellik, onlara Serbest Kuyruklu Yarasalar (Sheath-tailed Bats) olarak da adlandırılmalarına neden olur ve tünedikleri zaman kuyruklarının zardan dışarı çıkmasına izin verir.
- Harem Sistemi ve Sosyal Çağrılar: Bazı Emballonuridae türleri harem sistemleri halinde yaşar. Erkekler, bölgeci davranışlar sergiler ve genellikle yüksek perdeli sosyal çağrılar yayarlar; bu çağrıların bir kısmı insanlar tarafından da duyulabilir frekanslardadır.
- Beslenme: Çoğunlukla böcekçildirler ve avlanmak için gelişmiş ekolokasyon kullanırlar.
Ekolojik Rolü ve Habitatı
Çantakanatlı yarasalar, gündüzleri mağaralarda, ağaç kovuklarında, binalarda veya kaya çatlaklarında tünedikten sonra, geceleri avlanmak için çıkar. Ormanlık ve açık alanlarda, uçan böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak ekosisteme önemli katkılar sağlarlar.
Mitolojik Bilgi: Gizemli Koku ve Sosyal Ritüeller
Yanlış Bilinen Doğru Bilinen Mitolojik Bilgi: Yarasaların sadece yalnız ve tekil yaratıklar olduğu
- Mitolojik/Kültürel Gerçek: Emballonuridae'nin kanatlarında bulunan ve koku yayan keseler ile geliştirdikleri karmaşık sosyal davranışlar, mitolojide ve halk inanışlarında onlara benzersiz bir yer kazandırmıştır. Bu yarasaların, kokuyu kur ve iletişim aracı olarak kullanmaları, onların "Gizli Mesajların Taşıyıcıları" veya "Gecenin Parfümü" olarak algılanmasına neden olmuştur. Tropikal kültürlerde, bu yarasaların tünedikleri alanlara bıraktıkları özel kokulu işaretler, bölgenin veya koloninin kutsallığını ve erişilmezliğini vurgulayan bir unsur olarak kabul edilmiştir. Ayrıca, sosyal ve aile bağları güçlü olan bu türler, topluluk ruhunun ve karmaşık gece ritüellerinin sembolü olarak görülmüştür, bu da onların yalnızlıkla ilişkilendirilen genel yarasa mitinden ayrışmasını sağlamıştır.
Kullanılan Bilgi ve Araştırma Kaynağı Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
