Echelus myrus
Echelus myrus
İnce Gövdeli Kazıcı Yılanbalığı
(Latince anlamı: Echelus = yılanbalığına benzer; myrus = ince, ipeksi)
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia – Hayvanlar
- Şube: Chordata – Kordalılar
- Sınıf: Actinopterygii – Işın yüzgeçliler
- Takım: Anguilliformes – Yılanbalığımsılar
- Familya: Ophichthidae – Kuyrukla kazıcı yılanbalıkları
- Cins: Echelus
- Tür: Echelus myrus (Linnaeus, 1758)
Fiziksel Özellikler
- Vücut: Uzun, silindirik ve esnek yapı
- Boy: 60–120 cm; bazı bireylerde 150 cm’ye kadar ulaşabilir
- Kafa: Uç kısmı sivri, burun ileri uzanır
- Renk: Gri–kahverengi sırt, sarımsı açık karın
- Kuyruk: Uzun ve sivri, yüzgeçsiz veya çok zayıf
- Deri: Pulsuz ve kaygan, mukoza kaplı
- Ağız: Geniş, çeneler uzun, küçük dişlerle donatılmış
Habitat ve Yayılım
- Benthik yaşam: Kumlu ve çamurlu dip alanlarında yaşar
- 20–300 metre derinlikte görülür
- Doğu Atlantik: Norveç’ten Angola’ya kadar
- Akdeniz’de yaygın
- Türkiye kıyılarında Ege ve Akdeniz sahillerinde kayıtlıdır
Beslenme
- Dip canlılarıyla beslenir: Kabuklular, küçük balıklar, çok ayaklılar
- Avlanma stratejisi: Kum altından baş çıkararak ani atakla av yakalama
- Geceleri aktiftir
Üreme ve Yavru Gelişimi
- Leptocephalus tipi larvalar üretir
- Larvalar: Pelajik ve şeffaftır
- Üreme davranışı açık denizde gerçekleşir
- Genç bireyler kıyı sularında büyür
Davranış ve Yaşam Döngüsü
- Gündüzleri genellikle tamamen kuma gömülü yaşar
- Yerleşik türdür; sadece avlanmak için yer değiştirir
- Tünel kazmaz; sadece gömülür
- Dip balıkçılığı sırasında rastlantısal olarak yakalanır
Ekolojik Rol
- Kum ve çamur tabanlarında besin zincirinde orta düzey avcı
- Dip faunasını dengeleyici etki
- Biyolojik çeşitliliğin bir parçası olarak bentik yapıların sürdürülebilirliğine katkı sağlar
İnsana Zararlılık Durumu
- Zararsızdır
- Elle tutulduğunda kaçmaya çalışır; saldırgan değildir
- Zehirli yapısı bulunmaz
- Ticari balıkçılık açısından ekonomik değeri düşüktür
Kültürel/Tıbbi Notlar ve İlginç Bilgiler
- Ege kıyılarında bazı balıkçılar tarafından “kum yılanı” olarak adlandırılır
- Çok sayıda birey gece dalışlarında rastlantısal gözlemlenebilir
- Kazıcı kuyruğu oldukça güçlüdür; birkaç saniyede tamamen gömülebilir
- Antik çağlarda bazı balıkçılar tarafından deniz ejderhası yavrusu sanılmıştır
Türkiye’deki Varlığı
- Ege ve Akdeniz’de yaygındır
- Özellikle Muğla, Mersin, Antalya ve İskenderun kıyılarında kaydedilmiştir
- Türkiye’nin bentik balık çeşitliliğinde önemli bir yer tutar
- Trol balıkçılığı örneklerinde sıklıkla karşılaşılır
- Eski kaynaklarda Ophisurus myrus olarak geçmiştir
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- Efsane: “Echelus türleri yılana dönüşür.”
- Gerçek: Bu yalnızca fiziksel benzerlikten doğan bir efsanedir; gerçek dışıdır.
- Efsane: “Bu tür toprağı kazarak tüneller oluşturur.”
- Gerçek: Kazma davranışı sadece gömülmek içindir; kalıcı yapı oluşturmaz.
- Efsane: “Zehirli dişleriyle avını felç eder.”
- Gerçek: Zehirli değildir; küçük avları mekanik olarak yakalar.
- Efsane: “Çok nadirdir ve tehlikelidir.”
- Gerçek: Akdeniz’de yaygın bir türdür ve insan için tamamen zararsızdır.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar
- Froese, R. & Pauly, D. (2024). FishBase: Echelus myrus
- Bilecenoğlu, M. et al. (2014). Türkiye Deniz Balıkları Rehberi
- Nielsen, J.G. & Smith, D.G. (1996). Ophichthid eels of the World
- Bauchot, M.L. (1987). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean
