Arachnopeziza aurata

Arachnopeziza aurata, Ascomycota (Keseli Mantarlar) şubesinin Hyaloscyphaceae familyasına ait, genellikle gözden kaçan ancak oldukça çarpıcı görünümlü bir mikroskopik kadeh mantarı türüdür. Latince adı, meyve gövdesini saran örümcek ağına benzer yapıya (Arachnopeziza) ve canlı altın sarısı rengine (aurata) işaret eder.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Bu tür, orman ekosistemlerinde önemli bir ayrıştırıcı (saprobik) rol oynar, ancak küçük boyutları nedeniyle genellikle ancak dikkatli bir inceleme ile veya mikroskobik olarak teşhis edilebilir. Bu mantar, nemli ve sağlıklı orman zeminlerinin bir göstergesi olarak kabul edilir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Fungi (Mantarlar)
Şube (Phylum): Ascomycota (Keseli Mantarlar)
Sınıf (Class): Leotiomycetes
Takım (Order):: Helotiales
Aile (Family):: Hyaloscyphaceae
Cins (Genus):: Arachnopeziza
Tür (Species):: Arachnopeziza aurata Fuckel

Coğrafi Dağılım ve Habitat

Dağılım Alanı: Kuzey Yarımküre'nin ılıman ormanlık bölgelerinde yaygındır.
Habitat Tercihi: Ana habitatı, nem oranı yüksek olan ormanlardaki ağır şekilde çürümüş, nemli odunlar, küçük dallar veya ağaç kabuklarıdır. Genellikle çıplak gözle zor fark edilen, nemli ve gölgeli alanlarda koloniler halinde bulunur.

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

Meyve Gövdesi (Apothecia): Mantarın meyve gövdesi (apothecia), mikroskobik boyuttadır; çapı genellikle 0,5 ila 1,5 mm arasında değişir. Çok sığ, neredeyse düz bir kadeh veya disk şeklindedir.
Renk: Mantarın himenyum kısmı (spor üreten iç yüzeyi), adının hakkını veren canlı ve parlak bir altın sarısı veya turuncu-sarı renktedir.
Ayırt Edici Yapı: En belirgin morfolojik özelliği, kadehin etrafını saran ve mantarın yerleştiği yüzeye yayılan, ince, ipliksi ve beyaz renkteki örümcek ağı benzeri (arachnoid) miçelyum ve tüylerdir. Bu saçağın varlığı, bu cinsi karakterize eder.

3. Biyolojik Önemi ve Yenilebilirlik Durumu

Ekolojik Rolü: Bir saprofit olarak, ölü odun ve bitki materyallerini ayrıştırır. Bu süreç, odunun parçalanmasını hızlandırarak orman toprağının zenginleşmesi ve yeni yaşam döngülerinin başlaması için gerekli olan besin maddelerinin serbest bırakılmasında önemli bir adımdır.
Yenilebilirlik Durumu: A. aurata, mikroskobik boyutu ve odunsu dokusu nedeniyle kesinlikle yenmez (non-edible) bir türdür. Mutfak veya ticari hiçbir değeri yoktur.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Breitenbach, J., & Kränzlin, F. (1984). Fungi of Switzerland, Vol. 1: Ascomycetes. Mykologia Luzern.
Hansf, C. G. (1938). Australian Fungi. Proceedings of the Linnean Society of New South Wales, 63(3-4), 215-227.
Ellis, M. B., & Ellis, J. P. (1990). Fungi without Gills (Hymenomycetes) an Identification Handbook. Springer.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/guide_taxa/1070383