Anthocharis cardamines
Anthocharis cardamines — Turuncu Uç Kelebeği
Taksonomi
- Türkçe Adı: Turuncu süslü kelebek/ Turuncu Uç Kelebeği / Turuncu Benekli Zıpır Kelebek
- Latince Adı: Anthocharis cardamines
- Familya: Pieridae (Beyaz ve Sarı Kelebekler)
- Takım: Lepidoptera (Kelebekler)
Yayılış ve Habitat
- Doğal Yayılış: Avrupa’nın tamamı, Sibirya’nın batısı, Kafkasya, İran ve Türkiye.
- Türkiye’deki Durumu: Türkiye'nin özellikle kuzey ve batı bölgelerinde (Karadeniz, Marmara, Ege) ilkbahar kelebeği olarak yaygındır.
- Habitat: Açık orman kenarları, çayırlıklar, nemli vadiler, dere kenarları, yol kenarları ve bahar otlarıyla dolu kırsal alanlar.
Fiziksel Özellikler
- Kanat Açıklığı: 35–45 mm
- Dişi: Beyaz, uçları siyah (turuncu leke yok)
- Erkek: Beyaz kanat, ön kanadın uç kısmında parlak turuncu leke — bu en ayırt edici özelliğidir.
- Alt kanatların alt yüzü yeşilimsi mozaik desenlidir, bu desen kanat kapalıyken kamuflaja yardımcı olur.
Larva (Tırtıl) ve Beslenme
- Larva Bitkileri: Özellikle turpgiller (Brassicaceae) familyasından bitkiler (örneğin: Cardamine pratensis, Arabis spp., Alliaria petiolata).
- Yumurta tek tek yaprak altlarına bırakılır.
- Tırtıllar kısa sürede gelişir, pupalaşarak kışı geçirir.
Yaşam Döngüsü
- Tek nesil (univoltin) verir.
- Uçuş Dönemi: Mart sonu – Haziran başı (bölgeye ve rakıma göre değişir)
- Kışı pupa halinde geçirir.
- İlkbaharın sembol türlerinden biridir, özellikle Nisan ayında doğada sıklıkla görülür.
Davranış ve Ekoloji
- Gündüzcül, oldukça hareketli, zıplayarak uçan bir türdür.
- Çiçekli bitkilerle dolu çayırlarda nektar emerek beslenir.
- Erken ilkbahar böceklerinin çoğu gibi soğuk sabah saatlerinde güneşlenerek ısınır.
Koruma Durumu
- IUCN Durumu: Least Concern (LC) – Tehlike altında değildir.
- Yerel Tehditler:
- Tarım alanlarının genişlemesi
- Yol kenarlarının ilaçlanması
- Orman altı çiçekli bitki örtüsünün azalması
Türkiye’de Gözlemlenebileceği Yerler
- Marmara Bölgesi: Uludağ etekleri, Belgrad ormanı çevresi
- Karadeniz: Bolu, Zonguldak, Artvin yaylaları
- Batı Anadolu: Kaz Dağları, Gediz Havzası
- Doğu Anadolu (seyrek): Erzincan, Erzurum civarında serin çayırlık alanlar
