Laudakia caucasica
Laudakia caucasica (Eichwald, 1831)
Yaygın Adı: Kafkas Kaya Ejderi
Tür Adı Anlamı: caucasica – Latince “Kafkasya’ya ait” anlamındadır; türün ilk tanımlandığı bölgeyi yansıtır.
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Reptilia
Takım: Squamata
Aile: Agamidae
Cins: Laudakia
Tür: Laudakia caucasica
Morfolojik Özellikler
Boy: 25–30 cm (kuyruk dahil)
Vücut: Güçlü ve sağlam yapılı; iri ve çıkıntılı pullarla kaplı
Renk: Gri, kahverengi, bej tonlarında; bazı bireylerde koyu benekli desenler olabilir
Kuyruk: Kalın, küt uçlu ve pullarla zırh gibi kaplı
Kafa: Üçgenimsi, gözler belirgin; baş ve vücut orantılı
Cilt: Sert ve zırh benzeri; kurak koşullara iyi adapte olmuş
Yayılım ve Habitat
Doğal Habitat: Dağlık kayalık alanlar, taşlık vadiler, yamaçlar
Türkiye Yayılımı: Doğu Anadolu Bölgesi (Ağrı, Iğdır, Van, Erzurum)
Dünya Yayılımı: Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan, İran, Doğu Türkiye
Aktiflik: Gündüzleri aktiftir (diurnal)
Rakım Aralığı: 1000–3000 m
Davranış ve Ekoloji
Beslenme: Böcekler, çekirgeler, örümcekler, zaman zaman bitki parçaları
Güneşlenme: Günün erken ve geç saatlerinde aktif olarak güneşlenir
Savunma: Yer değiştirme, gözlemci duruş, kaya çatlaklarına sığınma
Renk Adaptasyonu: Ortam sıcaklığına ve güneş ışığına bağlı olarak vücut rengini hafif koyulaştırabilir
Yırtıcılar: Yılanlar, yırtıcı kuşlar
Üreme Bilgileri
Üreme Zamanı: Mayıs – Temmuz
Çiftleşme: Erkekler dişilere baş sallayarak ve gövde titreşimiyle kur yapar
Yumurta Sayısı: 4–10
Yumurtlama Yeri: Kaya çatlakları ve taş altları
Kuluçka Süresi: 45–60 gün
Yavrular: Doğduktan sonra bağımsızdır, ilk yıl erişkinliğe yaklaşmaz
Ekolojik Rol
- Kurak alanlarda böcek kontrolü sağlar
- Bazı yırtıcılar için önemli besin kaynağıdır
- Kayalık ekosistemlerin doğal dengesinde aktif rol alır
İnsana Zararlılık Durumu
Zehir: Yok
Isırma: Nadirdir ve zararsızdır
Hastalık Riski: Taşıyıcı değildir
İnsan Etkileşimi: Genellikle zararsız bulunur; köy halkı tarafından tanınır ama zarar görmez
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- “Dağ yılanının kuzenidir, çok zehirlidir”
- Gerçek: Zehir taşımaz. Yılanlarla akraba değildir.
- “Taşın üstünde görünürse o yıl kurak geçer”
- Gerçek: Gündüz aktif ve güneş seven bir türdür. Kuraklıkla ilgisi yoktur.
- “Kafkas kertenkelesi bakana uğursuzluk getirir”
- Gerçek: Batıl inançtır. Ekosistem için faydalı bir türdür.
- “Yassı kuyruğu kırılırsa ölür”
- Gerçek: Kuyruk hasarı ölümcül değildir. Ancak bu türde kuyruk koparma (ototomi) yaygın değildir.
- “Kaya aralarında görünmesi cinlerin varlığına işarettir”
- Gerçek: Kayalık habitat onun doğal yaşam alanıdır; mistik bir anlamı yoktur.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar:
Baran, İ. & Atatür, M. (1998). Türkiye Herpetofaunası
Sindaco, R. & Jeremčenko, V. (2008). The Reptiles of the Western Palearctic
Disi, A. M. et al. (2001). Amphibians and Reptiles of the Middle East
Tok, C.V. ve ark. (2009). Doğu Anadolu’daki Agamidae türlerinin dağılımı
Reptile Database – www.reptile-database.org
Fotoğraf: Mete Türkoğlu













