Hemiramphus far
Genel Özellikler
Hemiramphus far, Türkçede “Uzakdoğu İğnediği” veya “Büyük İğnediği” olarak bilinen, Hemiramphidae familyasına ait bir türdür. Gövdesi uzun, ince ve aerodinamik yapıdadır; en belirgin özelliği alt çenesinin üst çeneden çok daha uzun olmasıdır. Ortalama boyu 25–35 cm olup, bazı bireyler 40 cm’ye kadar ulaşabilir. Vücudu gümüşi parlaklıkta, sırt kısmı yeşilimsi-mavi, karın kısmı ise beyazdır. Küçük balıklar, plankton, kabuklular ve larvalarla beslenir. Akdeniz’de balıkçılar arasında küçük pelajik balık sürülerine eşlik eden türlerden biridir.
Taksonomi
- Alem: Animalia
- Şube: Chordata
- Sınıf: Actinopterygii
- Takım: Beloniformes
- Familya: Hemiramphidae
- Cins: Hemiramphus
- Tür: Hemiramphus far
Eski ve Yeni Adları
- Geçerli Adı: Hemiramphus far
- Eski Adları / Sinonimler: Literatürde Hemiramphus marginatus ve Hemiramphus pelagicus isimleriyle de anılmıştır.
Dağılım ve Habitat
Hemiramphus far, tropikal ve subtropikal denizlerde yayılış gösteren kozmopolit bir türdür. Doğu Atlantik, Hint Okyanusu ve Pasifik’te geniş bir dağılım sergiler. Türkiye kıyılarında Akdeniz ve Ege Denizi’nde gözlenmiştir. Özellikle yüzey sularında, kıyıya yakın bölgelerde ve lagünlerde yaşar. Sıklıkla 0–10 m derinliklerde bulunur.
Mitolojik ve Kültürel Bilgiler
Alt çenesinin uzunluğu nedeniyle halk arasında “deniz iğnesi” olarak anılır. Bazı bölgelerde sürüler hâlinde kıyıya yaklaşmaları balıkçılar için bolluğun habercisi kabul edilmiştir.
Ekoloji ve Davranış
Sürü oluşturan, yüzeye yakın yaşayan bir türdür. Gece ışığa çekilme eğilimi gösterir ve bu nedenle ışıkla avcılıkta kolaylıkla yakalanabilir. Ekosistemde ara basamak tüketici rolünü üstlenerek hem plankton ve küçük canlılarla beslenir hem de kendisi büyük yırtıcı balıklara av olur.
Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler
- Doğru: Uzakdoğu ve tropikal bölgelerde yoğun popülasyonlara sahiptir, Akdeniz’e göç eden türlerden biridir.
- Yanlış: Halk arasında bazen “zehirli balık” olarak anılsa da bu doğru değildir.
Zehir Durumu
ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsanlar için tüketim açısından güvenli bir türdür, herhangi bir toksik etki göstermez.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
- Collette, B.B. & Parin, N.V. (1991). Hemiramphidae: Halfbeaks of the World. FAO Species Catalogue.
- Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.
- Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/53863378
© dmills159
