Podarcis muralis

Podarcis muralis (Laurenti, 1768)

Yaygın Adı: Duvar Kertenkelesi

Tür Adı Anlamı: muralis, Latince “duvara ait” anlamına gelir; bu tür genellikle taş duvar, kaya ve insan yapıları üzerinde yaşadığından bu ad verilmiştir.

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia

Şube: Chordata

Sınıf: Reptilia

Takım: Squamata

Aile: Lacertidae

Cins: Podarcis

Tür: Podarcis muralis

Morfolojik Özellikler

Boy: 13–20 cm (kuyruk dahil)

Vücut: İnce yapılı ve oldukça çevik

Renk: Sırt kısmı gri, kahverengi veya yeşil tonlarında olabilir; yanlarda koyu çizgiler veya benekler

Karın: Sarımsı, turuncu veya kırmızımsı; erkek bireylerde daha canlı renklidir

Kuyruk: Genellikle vücuttan uzundur ve kolayca kırılarak yeniden uzayabilir

Ayırt Edici Özellik: Taş, duvar ve kayalarda sıkça görülür; hareketli ve çeviktir

Yayılım ve Habitat

Doğal Habitat: Kaya yüzeyleri, taş duvarlar, tarihi yapılar, kırsal alanlar, orman açıklıkları

Türkiye Yayılımı: Trakya ve Kuzeybatı Anadolu'da sınırlı alanlarda gözlenmiştir

Dünya Yayılımı: Avrupa’nın büyük kısmı – İspanya, Fransa, İtalya, Balkanlar, Almanya ve Türkiye’ye kadar uzanır

Rakım Aralığı: Deniz seviyesinden 2500 metreye kadar

Habitat Özelliği: İnsan yerleşimlerine yakın yaşam alanlarını başarıyla kullanabilir

Davranış ve Ekoloji

Beslenme: Küçük böcekler, örümcekler, karınca ve sinek türleri

Davranış: Gündüz aktiftir; sabah ve öğle saatlerinde güneşlenirken gözlemlenebilir

Savunma: Kuyruk bırakma, taş aralarına saklanma, ani kaçış

Yırtıcılar: Yılanlar, kuşlar, kediler

Sosyal Davranış: Erkekler üreme döneminde alan savunması yapar

Üreme Bilgileri

Üreme Zamanı: Nisan – Temmuz

Çiftleşme: Erkekler dişilere kur davranışı gösterir, alanını savunur

Yumurta Sayısı: 2–10 adet

Yumurtlama Yeri: Taş altı, duvar çatlakları veya toprak oyukları

Kuluçka Süresi: 40–60 gün

Yavrular: Doğar doğmaz bağımsızdır

Ekolojik Rol

İnsan yerleşimlerine uyum sağlayabilen nadir türlerden biridir
Böcek populasyonlarını dengelemede önemli rol oynar
Eski şehir kalıntılarında bile yaşam alanı oluşturabilir

İnsana Zararlılık Durumu

Zehir: Yok

Isırma: Savunma durumunda çok nadirdir ve zararsızdır

Hastalık Riski: İnsanlara yönelik bilinen herhangi bir sağlık tehdidi yoktur

İnsan Etkileşimi: Özellikle şehirlerde gözlemlendiğinde ilgi çeker ama kolayca kaçar

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

“Duvarlarda geziyorsa eve girip zararlıdır”
Gerçek: Eve girmez ve insanlara zarar vermez. Zararlı böceklerle beslenir.
“Taş duvarda dolaşan kertenkele uğursuzluk getirir”
Gerçek: Tamamen batıl bir inançtır. Ekosistemde faydalı bir canlıdır.
“Kuyruğu koparsa ölür”
Gerçek: Kuyruk bırakma, savunma refleksidir. Kuyruk zamanla yeniden uzar.
“Kertenkelelerin tırmanması yılanlaşmak üzere olduklarını gösterir”
Gerçek: Bu bilimsel temeli olmayan bir söylencedir. Tür anatomisi tamamen kertenkele yapısındadır.
“Renkli karınlılar daha zehirlidir”
Gerçek: Türün karın rengi cinsiyet, yaş ve bireysel farklılığa bağlıdır. Zehirle ilgisi yoktur.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi