Dama dama
Genel Özellikler ve Ekoloji
Dama dama, Cervidae (Geyikgiller) ailesine ait orta büyüklükte bir geyik türüdür ve yetişkin erkekler 70–100 kg, dişiler 45–70 kg ağırlığa ulaşır; omuz yüksekliği 80–100 cm civarındadır. Vücut rengi mevsime ve coğrafyaya bağlı olarak değişir; yazın kızıl-kahverengi ve beyaz benekli, kışın daha koyu kahverengi renktedir. Erkeklerin geniş, palmate (avuç içi gibi) yapılı boynuzları vardır, dişiler boynuzsuzdur. Dama dama otçuldur ve yaprak, ot, dal ve meyve ile beslenir. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Artiodactyla
Aile (Family): Cervidae
Cins (Genus): Dama
Tür (Species): Dama dama (Linnaeus, 1758)
Davranış ve Üreme
Dama dama sosyal bir türdür ve genellikle 3–10 bireyden oluşan sürüler halinde yaşar; kışın daha büyük sürüler gözlemlenebilir. Erkekler üreme döneminde (eylül–ekim) dişiler için rekabet eder ve sesli çağrılar (bramling) kullanır. Gebelik süresi yaklaşık 230 gün olup genellikle bir yavru doğurulur; yavrular birkaç hafta boyunca anneden süt emerek beslenir.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “En Az Endişe Veren (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Avlanma ve habitat kaybı bazı popülasyonları etkileyebilir. İnsanlara zarar vermez ve toksik değildir; ekosistemde bitki örtüsünün dengelenmesine yardımcı olur.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Avrupa dama geyiği, Avrupa mitolojisi ve folklorunda zarafet, barış ve doğanın simgesi olarak görülmüştür. Ortaçağ ve Rönesans döneminde kraliyet avcılığının sembolü olmuş, palmate boynuzları estetik ve güç simgesi olarak tasvir edilmiştir. Bazı halk hikayelerinde orman ruhlarının veya koruyucu ruhların temsilcisi olarak anılmıştır.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Dama dama agresif ve tehlikelidir.
Doğru Bilinenler: Dama dama tamamen zararsızdır ve toksik değildir; insanlara doğrudan tehdit oluşturmaz ve orman ekosisteminde önemli rol oynar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kingdon, J. (2015). Mammals of Africa. Bloomsbury Publishing.
IUCN Red List (2020). Dama dama.
Linnaeus, C. (1758). Systema Naturae, 10th Edition.
