Callanthias ruber
Callanthias ruber, Callanthiidae (Görkemli levrekler) ailesine ait, Doğu Atlantik ve tüm Akdeniz'de yayılım gösteren, göz alıcı bir deniz balığıdır. Parlak rengi ve zarif görünümü nedeniyle "Kırmızı Berber Balığı" veya İngilizce'de "Parrot Seaperch" (Papağan Deniz Levreği) olarak bilinir.
I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme
SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotAile (Family)CallanthiidaeGörkemli LevreklerCins (Genus)CallanthiasTür (Species)C. ruberTanımlayan(Rafinesque, 1810)Constantine Samuel Rafinesque tarafından Sicilya'da tanımlanmıştır.Latince Anlamı/Etimolojiruber, Latince'de "kırmızı" anlamına gelir. Rafinesque, balığı "lekesiz kırmızı gövdeye" sahip olarak tanımlamıştır ve bu, türün belirgin rengini yansıtır. Callanthias ise Yunanca kalos (güzel) ve anthias (bir balık türü) kelimelerinden türemiştir.Türkçe AdıKırmızı Berber Balığı, Kırmızıberber Balığı
II. Morfolojik ve Biyolojik Özellikler
- Boyut: Maksimum yayınlanmış boy 60 cm Total Boy (TL) olsa da, genellikle 17 cm civarında görülür.
- Ayırt Edici Özellik: İnce bir vücuda sahiptir. Temel rengi parlak kırmızıdır ve sırt/kafa bölgelerinde sarı tonlar veya çizgiler bulunabilir. Yüzgeçleri sarı olabilir. Kuyruk yüzgeci (kaudal yüzgeç) hilal şeklindedir (lunat). 13 cm'den büyük bireylerde kuyruk yüzgeci loblarının flamentli uzantıları (ipliksi uzantılar) bulunur.
- Habitat Tercihi: Demersal bir türdür. Kayalık diplerde, çamurlu zeminlerde ve özellikle deniz mağaralarında veya kovuklarda 50 ila 500 metre derinlik aralığında yaşar.
- Davranış: Azorlar'da yoğun sürüler oluşturduğu kaydedilmiştir.
- Beslenme: Etçil (karnivor) bir türdür; beslenmesi küçük pelajik kopepodlar (küçük kabuklular) ve küçük balıklardan oluşur.
- Üreme: Yumurta bırakarak çoğalır (ovipar). Protogin hermafrodit olduğu düşünülmektedir, yani yaşamının bir kısmını dişi olarak geçirip daha sonra erkeğe dönüşebilir, ancak bu durumun doğrulanması gerekmektedir. Akdeniz'de üreme, genellikle Aralık ve Ocak aylarında gerçekleşir.
- Korunma Durumu (IUCN Red List): Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir (2013 değerlendirmesi).
- Ticari Değeri: Ticari trol avcılığında yan av olarak yakalanır ve bazı bölgelerde amatör balıkçılar tarafından hedef alınır. Piyasada ikincil ticari değere sahiptir.
IV. Yanlış ve Doğru Bilinen Mitolojik/Kültürel Bilgiler
Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:
- YANLIŞ: Kırmızı Berber Balığı, zehirli dikenlere sahip olan ve aynı adı taşıyan diğer balık türleri (örneğin Serranidae ailesinden Anthias türleri) ile karıştırılmamalıdır.
- GERÇEKLİK: Kırmızı Berber Balığı insan için zararsızdır ve zehirli değildir. Geçmişte Serranidae (Hani balığı) ailesine yanlış sınıflandırılmıştır (Anthias gibi). Bu durum, isminin Latince kökenine (Anthias) rağmen, zehirli dikenleri olan başka balıklarla karıştırılmasına neden olabilir. Ancak Callanthias ruber'in kendisi zararsızdır.
- DOĞRU: Akdeniz'in derin ve karanlık mağaralarında yaşama adaptasyonu, türün ismine de yansımıştır.
- GERÇEKLİK: Evet. Yunanca kökenli Anthias (Kızıl Balık), Antik çağda genellikle mağaralarda yaşayan veya gölgelik yerleri seven kırmızı renkli balıkları tanımlamak için kullanılırdı. Kırmızı Berber Balığı da büyük ölçüde derinliklerde ve deniz mağaralarında yaşadığı için, bu antik isimlendirme geleneğini sürdürmektedir.
Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kullanılan Harici Kaynaklar
- FishBase & IUCN Red List: Callanthias ruber (Rafinesque, 1810) (Taksonomi, Ekoloji, Morfoloji, LC durumu verileri).
- Tortonese, E. (1986): Serranidae (Kırmızı Berber Balığı'nın geçmişteki taksonomik sınıflandırmasına dair notlar).
- Wikipedia & CIESM: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve biyolojisi hakkında güncel bilgiler.
