Arctozenus risso
Genel Özellikler
Arctozenus risso, halk arasında “buz balığı” veya “kutup iğnesi balığı” olarak bilinen, Paralepididae familyasına ait ince yapılı, derin deniz balığıdır. Gövdesi uzun, silindirik ve gümüş renklidir. Ortalama 20–30 cm boyutlara ulaşır, nadiren 40 cm’yi aşabilir. Büyük ağzı ve keskin dişleriyle dikkat çeker. Tür adı, 19. yüzyılın önemli doğa bilimcilerinden Giuseppe Antonio Risso’ya ithafen verilmiştir.
Taksonomi
- Alem: Animalia
- Şube: Chordata
- Sınıf: Actinopterygii
- Takım: Aulopiformes
- Familya: Paralepididae
- Cins: Arctozenus
- Tür: Arctozenus risso (Keşfeden: Bonaparte, 1840)
Eski ve Yeni Adları
- Geçerli Adı: Arctozenus risso
- Eski Adları / Sinonimler:
- Macroparalepis risso (Bonaparte, 1840)
- Paralepis risso (bazı kaynaklarda geçmektedir).
Dağılım ve Habitat
Arctozenus risso, Atlantik Okyanusu, Akdeniz ve Kuzey Denizi dâhil olmak üzere geniş bir dağılıma sahiptir. Türkiye’de Ege Denizi ve Akdeniz’in derin bölgelerinde kaydedilmiştir. Genellikle 200–1000 metre derinlikler arasında yaşar, bazen 1500 metreye kadar indiği bilinir.
Mitolojik ve Kültürel Bilgiler
Doğrudan mitolojik bir bağlantısı bulunmamakla birlikte, ince ve parlak gövdesi nedeniyle bazı denizciler tarafından “gümüş iğne balığı” olarak adlandırılmıştır. Derin deniz balıkçılığında önemli ticari değeri yoktur.
Ekoloji ve Davranış
Küçük pelajik balıklar, planktonik kabuklular ve larvalarla beslenir. Dikey göç davranışı sergiler; geceleri daha yüzeysel katmanlara çıkarak avlanır. Ekosistemde orta düzey yırtıcı türler arasında yer alır.
Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler
- Doğru: Arctozenus risso derin denizlerde yaşayan, gümüş renkli bir yırtıcıdır.
- Yanlış: Halk arasında “zehirli balık” olduğu düşünülmektedir, ancak bu doğru değildir.
Zehir Durumu
ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsanlar için bilinen bir toksik riski yoktur.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Bonaparte, C. L. (1840). Iconografia della fauna italica.
- Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
- Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/42754220 © Gone But Not Forgotten - R.I.P
