Bakteriler her yerdedir ve çoğu insan bu prokaryotik organizmaları yalnızca hastalığa neden olan parazitler olarak görür. Bazı bakterilerin çok sayıda insan hastalığından sorumlu olduğu doğru olsa da, diğerleri sindirim gibi gerekli insani işlevlerde hayati bir rol üstelediğini de unutmamak gerekir.
Bakteriler ayrıca karbon, nitrojen ve oksijen gibi bazı elementlerin atmosfere geri dönmesini sağlarlar. Bu bakteriler, organizmalar ve çevreleri arasındaki kimyasal alışveriş döngüsünün sürekli olmasını sağlar. Bildiğimiz gibi yaşam, bakterilerin atıkları ve ölü organizmaları ayrıştırması ve böylece çevresel besin zincirlerinde enerji akışında kilit bir rol üstlendiğini bilinmelidir
Bakteriler Dostumuz mu Düşmanımız mı?
İnsanlar ve bakteriler arasındaki ilişkinin hem olumlu hem de olumsuz yönleri düşünüldüğünde, bakterilerin dost mu yoksa düşman mı olduğuna karar vermek zor olabilir. İnsanların ve bakterilerin bir arada var olduğu üç tür simbiyotik ilişki vardır. Simbiyoz türleri kommensalizm, karşılıklılık ve asalaklık olarak adlandırılır.
Simbiyotik ilişkiler
Kommensalizm , bakteri için faydalı olan ancak konakçıya yardım etmeyen veya zarar vermeyen bir ilişkidir. Kommensal bakterilerin çoğu, dış ortamla temas eden epitelyal yüzeylerde bulunur. Genellikle ciltte , ayrıca solunum yollarında ve gastrointestinal sistemde bulunurlar. Kommensal bakteriler, konakçılarından besinleri ve yaşayacakları ve büyüyecekleri bir yer alırlar. Bazı durumlarda, kommensal bakteriler patojenik hale gelebilir ve hastalığa neden olabilir veya konakçı için bir fayda sağlayabilir.
Karşılıklı bir ilişkide hem bakteri hem de konakçı fayda sağlar. Örneğin, insan ve hayvanların derisinde ve ağız, burun, boğaz ve bağırsaklarında yaşayan çeşitli bakteri türleri vardır . Bu bakteriler yaşamak ve beslenmek için bir yer alırken, diğer zararlı mikropların ikamet etmesini engeller. Sindirim sistemindeki bakteriler, besin metabolizmasına, vitamin üretimine ve atık işlemeye yardımcı olur. Ayrıca konakçının bağışıklık sisteminin patojenik bakterilere tepkisine yardımcı olurlar. İnsanlarda bulunan bakterilerin çoğu karşılıklı veya kommensaldir.
Parazit bir ilişki , konakçı zarar görürken bakterilerin fayda sağladığı bir ilişkidir. Hastalığa neden olan patojenik parazitler, konağın savunmasına direnerek ve konağın zararına büyüyerek bunu yaparlar. Bu
bakteriler , bir hastalıkta ortaya çıkan semptomlardan sorumlu olan endotoksinler ve ekzotoksinler adı verilen zehirli maddeler üretirler . Hastalığa neden olan bakteriler , menenjit, zatürree, tüberküloz ve çeşitli gıda kaynaklı hastalıklar dahil olmak üzere bir dizi hastalıktan sorumludur .
Bakteriler: Faydalı mı Zararlı mı?
Tüm gerçekler göz önünde bulundurulduğunda, bakterilerin zarardan çok faydası vardır. İnsanlar bakterileri çok çeşitli kullanımlar için kullanmaktadır. Bu tür kullanımlar arasında peynir ve tereyağı yapımı, kanalizasyon tesislerinde atıkların ayrıştırılması ve antibiyotik geliştirilmesi yer alır . Bilim adamları, bakteriler hakkında veri depolamanın yollarını bile araştırıyorlar. Bakteriler son derece dirençlidir ve bazıları en uç ortamlarda yaşama yeteneğine sahiptir . Bakteriler biz olmadan da yaşayabileceklerini kanıtladılar ama bizim onlarsız yaşayamayacağımız kesindir.
Ahmet TAŞÇI
Kaynak:Bailey, Regina. "Bakteri: Dost mu Düşman mı?" ThoughtCo, 7 Eylül 2021, thinkco.com/bacteria-friend-or-foe-372431.
Fotoğraflar:
https://www.getdoc.com/helicobacter-pylori/
https://www.ehu.eus/en/web/campusa-magazine/-/resistance-to-antibiotics-helicobacter-pylori
https://www.discovermagazine.com/the-sciences/the-secret-cleaning-power-of-bacteria
https://scitechdaily.com/genetically-engineered-sound-controlled-bacteria-that-seek-and-destroy-cancer-cells/