Animalia

Canlı varlıklardan, bitkilerden farklı olarak yer değiştirebilen, uyartılara cevap veren, besinlerini vücudun içinde sindirebilenleri kapsayan, ökaryot canlılar. Modern sınıflandırmanın dördüncü âlemi.

Tanım ve Genel Bilgiler

Hayvanlar Alemi (Animalia), çok hücreli ökaryotik organizmaları barındıran taksonomik bir alemdir. Birkaç istisna haricinde hayvanlar, organik malzemeler tüketirler, oksijen solurlar, eşeyli olarak ürerler ve embriyonik gelişim sırasında blastula adı verilen içi boş bir küreler yığınından gelişirler. Hayvanlar, 1 metrenin 8.5 milyonda biri kadar ufak olabildikleri gibi, yaklaşık 34 metre uzunluğa erişecek kadar iri olabilirler. 

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Hayvanlar ilk olarak okyanuslarda evrimleşmiştir. İlk hayvan fosilleri, Güney Avustralya'nın Trezona Formasyonu'nda günümüzden 665 milyon yıl öncesine ait kayaçlarda tespit edilmiştir. Bundan bir sonraki en eski fosiller, günümüzden 610 milyon öncesine, yani Prekambriyen Dönem'in sonlarına ait olan Ediacaran biyotasıdır. Bu canlıların, günümüzdeki hayvan şubelerinin atası olup olmadığı henüz kesinlik kazanmamıştır. Doğrudan ata-torun ilişkisi de olabilir; bu canlılar, günümüzdeki şubelerin kuzenleri de olabilir. Bildiğimiz hayvan şubelerinin büyük bir kısmı, günümüzden 542 milyon yıl önce, Kambriyen Patlaması denen kısmen hızlı bir evrimsel değişim döneminde ilk olarak ortaya çıkmıştır. Burgess Şisti gibi oluşumlarda bu canlılara ait bol miktarda fosil elde edilmiştir.

Artropod soy hatları, bitkilerle neredeyse eş zamanlı olarak, günümüzden 510 ila 471 milyon yıl önce, yani Geç Kambriyen veya Erken Ordovisyen dönemde karaları işgal etmiştir. Tiktaalik gibi lop-yüzgeçli balıklar, günümüzden 375 milyon yıl önce karalara geçecek biçimde evrimleşmiştir. 

Davranış ve Etoloji

Hayvanlar, çevreleriyle karmaşık etkileşimlere girebilirler ve oldukça karmaşık beslenme ağları inşa ederler. 

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Günümüzde hayvanlar, gezegenimizdeki hemen hemen her yaşam alanını işgal etmiş vaziyettedir: tuzlu sular, hidrotermal bacalar, tatlı sular, bataklıklar, sıcak kaynak suları, ormanlar, çöller, kayalar, hava, diğer canlıların vücutları... 

Diyet

Hayvanlar, tükettikleri organik malzemeye bağlı olarak etçil (karnivor), otçul (herbivor), hepçil (omnivor) ve parazit olarak dört büyük kategoriye ayrılır. Bu canlılar arasındaki ilişkiler, karmaşık bir beslenme ağı oluşturur. Etçil hayvanlar ile hepçil ile otçul hayvanlar arasındaki ilişki, evrimsel sürecin en önemli etkileşimlerinden biri olan av-avcı ilişkisini doğurur. Buna bağlı olarak av ile avcı arasında evrimsel bir silahlanma/savunma yarışı başlar. Avcılarda, avlarını daha kolay yakalamalarını sağlayan özellikler evrimleşirken; avlarda avcılarından kaçmayı kolaylaştıran özellikler evrimleşir. Avcılık, öylesine hayvansı bir özelliktir ki; yaşayan çok hücreli avcıların neredeyse tamamı Hayvanlar Alemi içerisindedir. 

Birçok hayvan türü, enerji elde etmek için bitkileri kullanır. Bitkiler fotosentez yoluyla enerji üreterek gelişirler, otçul ve hepçil hayvanlar da bu bitkileri yiyerek enerjilerini elde edirler. Sonrasında etçiller, otçul ve hepçilleri yiyerek onlardan enerji alır. 

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Bugüne kadar 1.5 milyon hayvan türü tanımlanmıştır. Bunlardan 1 milyon civarı böcektir. Günümüzde, toplamda 7 milyon civarında hayvan türünün Dünya üzerinde yaşadığı tahmin edilmektedir.

İnsanlarla Etkileşim

İnsan, bilimsel adıyla Homo sapiens, Hayvanlar Alemi içindeki türlerden birisidir. Ayrıca türümüz, bu devasa alem içindeki diğer hayvanlarla yakından ilişki halindedir. İnsanlar, bazı hayvanları et, süt ve yumurta gibi beslenme amacıyla tüketir. Bazı diğerlerinden ise deri ve yün gibi malzemeleri için faydalanır. Hatta taşımacılık, avcılık ve avlanma gibi amaçlarla da kullanılan hayvanlar bulunmaktadır. Birçok hayvan türü, insan mitolojisinin önemli birer parçası olmuştur.

Etimoloji

Hayvanlar Alemi'nin bilimsel adı olan Animalia, Latincedeki animalis, yani "nefesi olan", "ruhu olan", "yaşayan" anlamındaki sözcükten gelmektedir. Günümüzde "hayvan" sözcüğü, hatalı bir şekilde çoğu zaman "insan harici hayvanları" kastetmek için, aşağılama sözcüğü olarak da kullanılmaktadır.

Kaynak:evrimagaci.org

Foto: AA