Güveler sadece sevgili kelebeklerimizin donuk kahverengi kuzenleri değildir. Her şekil, boyut ve renkte olabilirler. Onları sıkıcı olarak görmeden önce, güveler hakkındaki büyüleyici gerçeklere bir göz atalım.
Güveler kelebek türlerinden daha fazladır
Kelebekler ve güveler Lepidoptera gruba aittir. Bilinen Lepslerin% 90'ından fazlası (entomologların sık sık dediği gibi) kelebek değil güvelerdir. Bilim adamları, 135.000'den fazla farklı güve türünü keşfetmiş ve tanımlamıştır. Güve uzmanları, hala keşfedilmemiş en az 100.000 daha fazla güvenin olduğunu tahmin ediyor ve bazıları güvelerin aslında yarım milyon tür olabileceğini düşünüyor. Öyleyse neden birkaç kelebek türü daha fazla ilgiyi çekiyor?
Güvelerin Çoğu Gecedir, Ancak Gün İçinde Uçarları da Vardır
Güveleri gecenin yaratıkları olarak düşünme eğilimindeyiz, ancak bu her zaman böyle değildir. Bazı güveler gündüz saatlerinde oldukça aktiftir. Genellikle kelebekler, arılar gibi tülerle karışabiliriz. Bazı güve tüleri eşekarısı veya arıları taklit eden türleri vardır bunlarıaçık kanatlı güveler olarak bilinir, gün boyunca beslenmek ve nektar toplamak için çiçekleri ziyaret ederler.
Güveler Farklı Boyutlarda Olabilirler
Bazı güveler o kadar küçüktür ki mikro güveler olarak adlandırılır. Genel olarak, bu isimlendirmenin altında olan türler sadece bir veya iki santimetre boyutunda olurlar ve bunlar mikro güveler olarak kabul edilir. Ancak Afrika'da toplanan hala tanımlanmamış bir tür, kanat açıklığı sadece 2 mm olan muhtemelen en küçük güvedir. Güve spektrumunun diğer ucunda kanat açıklığı 28 cm'ye kadar ulaşan neotropik bir tür olan beyaz cadı güvesi ( Thysania aggrippina ) vardır.
Erkek Güvelerin Olağanüstü Bir Koku Alma Duygusu Var
Elbette güvelerin burunları olmadığını unutmayın. Bir böceğin koku alma duyusu , esas olarak, kemo algılama adı verilen, çevredeki kimyasal işaretleri algılama yeteneğidir. Güveler bu izleri antenlerinde oldukça hassas alıcılarla "koklarlar". Ve erkek güveler, bu molekülleri havadan yakalayıp onları koklamak için çok sayıda özel yüzey alanına sahip tüylü antenleri sayesinde sağlar. Dişi güveler, potansiyel eş adaylarını davet etmek için cezbedici bir feromon kullanır . İpek güvesi erkekleri, en güçlü koku alma duyusuna sahip gibi görünmektedir ve dişi feromonların kokusunu kilometrelerce takip edebilirler. Erkek bir promethea güvesi, havada bir kokuyu izleme rekorunu elinde tutuyor.
Bazı Güveler Önemli Tozlayıcılardır
Güveleri genellikle tozlayıcı olarak düşünmeyiz , belki de karanlıkta dışarıda olmayıp onların çalışmasını izlediğimiz içindir belki de. Kelebekler tüm övgüyü alırken, poleni çiçekten çiçeğe hareket ettiren çok sayıda güve türü vardır oysa, bunlar arasında geometridae familyası güveleri , baykuş güveleri ve şahin güveleri de vardır.. Yucca bitkileri, çiçeklerini çapraz tozlaştırmak için yucca güvelerinin yardımına ihtiyaç duyar ve her yucca bitki türünün kendi güve partneri vardır. Yucca güveleri, yucca çiçeklerinden polen kazıyıp toplayabilecekleri özel dokunaçlara sahiptir. Charles Darwin, olağanüstü uzun nektarlara sahip orkidelerin eşit uzunlukta hortumlara sahip böcekler tarafından tozlaştığını ünlü bir şekilde tahmin etmişti. O zamanki hipotezi ile alay edilmiş olsa da, bilim adamları 30 cm hortumuyla orkide tozlaşan bir tür olan Madagaskan şahin güvesini keşfettiklerinde doğrulandı.
Bazı Güvelerin Ağızları Yoktur
Bazı güveler yetişkinliğe ulaştıklarında zaman kaybetmezler. Kozalarından çiftleşmeye hazır olarak çıkarlar ve kısa süre sonra ölmekle yetinirler. Çok uzun süre ortalıkta olmayacakları için tırtıl olarak depoladıkları enerji ile idare edebilirler. Yemek yemeyi planlamıyorsanız, tam işlevli bir ağız geliştirmenin gerçekten bir anlamı yoktur. Muhtemelen ağızsız bir güvenin en bilinen örneği, bir yetişkin olarak sadece birkaç gün yaşayan çarpıcı bir tür olan gümüş güvesidir .
Bütün Güveler Yemez, Ama Sıklıkla Yenirler
Güveler ve onların tırtılları, yaşadıkları ekosistemlerde çok fazla biyokütle oluşturur. Ve onlar boş kaloriler içeren türler değildir. Güveler ve tırtıllar protein açısından zengindir. Her türden hayvan güveler ve tırtıllarla beslenir: kuşlar, yarasalar, kurbağalar, kertenkeleler, küçük memeliler ve hatta insanlar!
Güveler Yenilmekten Kaçınmak İçin Her Türlü Hileyi Kullanır
Dünyanızdaki her şey sizi yemeye niyetlendiğinde, hayatta kalmak için biraz yaratıcı olmanız gerekir. Güveler, avlanmayı önlemek için her türlü ilginç numarayı kullanır. Bazıları dallara benzeyen tırtıllar ve ağaç kabuğuna karışan yetişkin güveler gibi ustaca taklitçilerdir. Diğerleri, takip eden avcıların dikkatini dağıtmak için parlak renkli arka kanatları yanıp sönen alt kanatlı güveler gibi "ürkütücü işaretler" kullanır. Kaplan güveleri, sonar güdümlü yarasaların kafasını karıştıran ultrasonik tıklama sesleri bile çıkarır.
Bazı Güveler Göç Eder
Güveler, daha iyi bir besin kaynağı bulmak veya rahatsız edici derecede sıcak ve kuru havalardan kaçınmak gibi pratik nedenlerle göç etme eğilimindedir. Kara kurt güveleri kışlarını Körfez Kıyısında geçirir, ancak ilkbaharda kuzeye göç ederler. 2000 Sidney Olimpiyatları sırasında sporcuları rahatsız eden eden Bogong güve sürülerini hatırlayabilir.
Güveler Ampullere, Muzlara ve Biraya Karşı Eğimlidir
Önceki 9 gerçek sizi güvelerin oldukça havalı böcekler olduğuna ikna ettiyse, güveleri çekmekle ilgilenebilirsiniz, böylece onları kendiniz görebilirsiniz. Güve meraklıları, güveleri daha yakına çekmek için birkaç numara kullanabilirler. İlk olarak, birçok güve ışığa karşı hassastır , böylece dış bahçe ışığınızı ziyaret edebilir ve böylece güveleri gözlemeye başlayabilirsiniz. Bölgenizdeki güvelerin daha fazla çeşitliliğini görmek için siyah bir ışık ve cıva buharlı ışık kullanmayı deneyin . Bazı güveler ışığa gelmeyebilir ancak fermente şekerlerin karışımına karşı koyamayabilirler. Olgun muz, pekmez ve bayat birayı kullanarak güve çeken özel bir karışım hazırlayabilirsiniz . Bu karışımı birkaç ağaç gövdesine sürün ve hangi türlerin geldiğini rahatça görebilirsiniz.
Ahmet TAŞÇI
- KAYNAKLAR:
- Australia's Bogong moth invasion turns even yawning into a potential health hazard, The Independent. November 4, 2013.
- Capinera, John L. Encyclopedia of Entomology, 2nd edition.
- Corcoran, A.J., Barber, J. R., and Conner, W. E. Tiger moth jams bat sonar. Science. July 17, 2009.
- Cranshaw, Whitney and Redak, Richard. Bugs Rule! An Introduction to the World of Insects.
- Kritsky, Gene. Darwin's Madagascan hawk moth prediction. American Entomologist, Volume 37, 1991.
- Largest Lepidopteran Wing Span, University of Florida Book of Insect Records, April 17, 1998.
- Moisset, Beatriz. Yucca Moths (Tegeticula sp.). US Forest Service website.
- Smallest Moth in the World?, UC David Department of Entomology and Nematology website, June 29, 2012.
- Status of Pollinators in North America, by Committee on the Status of Pollinators in North America, 2007.
- Waldbauer, Gilbert. The Handy Bug Answer Book.
- Fotoğraf:Encyclopedia of Life